Bananyň ajaýyp meşhurlygy bilen ýer ýüzünde tapawutlanýar. Ösýän ýeri we täjirçilik gymmaty bilen meşhurluk gazanan miweleriň bir görnüşidir . Ýer ýüzüniň 107 ýurdunda ösdurilip ýetişdirilýär we şol sanda ýer togalagynda iň köp satylan dördünji miwedir. Onuň düzümi we iýmitleniş aýratynlyklary barada köp zat aýdyp bolar.

Banan iýeniňizde bedende näme bolýar?

Banan kaliý elementiniň çeşmesi hasaplanýar. Kaliý beden üçin zerur bolan iň möhüm iýmitlerden biridir. Gan şekerine gözegçilik etmek we optimal gan basyşyny saklamak üçin insuliniň öndürilmegine itergi berýär. Geçirilen gözlegler, kaliýiň ýokary derejesiniň keselden ölüm howpuny 20 göterime çenli azaldýandygyny görkezdi. Uly adamlar üçin durmuş ýörelgesine we beýleki faktorlara baglylykda günde 3500-4,700 mg bu möhüm iýmit maslahat berilýär. Ortaça bananda takmynan 450 mg bar. Bu talaby bir çeşmeden kanagatlandyrmak üçin takmynan 7 ýa-da 8 banan iýmeli bolarsyňyz. Emma artykmaç kaliý böwrek problemalary bolan adamlar üçin howply bolup biler.

Alymlar hünärmen welosiped sürýänleriň her 30 minutdan banan iýseler, agyr türgenleşiklerden soň özlerini has gowy duýýandyklaryny anykladylar. Bu sary miwe adamyň bagt duýgusyna täsir etmek ukybyna hem eýedir. Banan, bedeniň serotonine öwrülýän aminokislotasy bolan triptofanyň ajaýyp çeşmesidir (keýpiňi ýokarlandyrýan neýrotransmitter). Banan kadaly gan basyşyny sazlaýar Gan basyşyny peseltmek üçin diňe natriý jogapkärdir diýen ýalňyş düşünje. Aslynda natriý bilen kaliýiň balansyna baglydyr. Hasaplamalara görä, banan iýmek gan basyşyny gözegçilikde saklamaga kömek edip biler. Banan ýürek saglygyny ösdürýär Natriýi azaltmak bilen kaliýiň köpelmegi ýürek-damar keselleriniň iň möhüm öňüni alyşdyr.

Banan süýümi içegäniň işlemegine hem goşant goşýar. Banan kelle agyryly adamlarda migren döredip biler. Bu ýagdaýda bir günde bananyň kadasyny berjaý etmeli. Ahyrynda käbir adamlarda gijilewük, çişmek ýa-da hiňlenmek ýaly allergiýa alamatlary bar. Mundan başga-da, beýleki iýmitleriň köpüsinde banandan has köp kaliý bar, ýöne kaloriýadan has pesdir.

Taýýarlan: Albina ZAKIRJANOWA,

Türkmen oba hojalyk institutynyň talyby.