KÜŞTDEPDI – MILLI MIRASYMYZ
Türkmen halky gadymy bolmak bilen bir hatarda milli gymmatlyklara baý halk hasaplanýar. Taryhyny geçmişiň çuňluklaryndan alyp gaýdýan şol gymmatlyklarymyzy gorap saklamak, nesillere ýetirmek biziň her birimiziň mukaddes borjumyzdyr. Türkmen toýlarynyň bezegi hasaplanýan küştdepdi hem şolaryň biridir. Milli medeniýetimiziň bir şahasy hasaplanýan bu tans sungatynyň taryhyna nazar salsak gadym zamanlarda ony bir hassanyň depesinde durup “küşt, küşt” diýip, onuň keselini kowmak manysynda ulanylypdyr. Soň-soňlar bu däp kälmilleşip şu günki derejesine gelip ýetipdir.
Bu tans dessury ilki Balkan welaýatyň töwereginde ýaşaýan ilat arasynda meşhur bolupdyr. Olar hazar deňziniň gyralarynda üýşüp küşt depipdirler. Küştdepdiniň “bir depim”, “iki depim”, “üç depim”, “diwana” ýaly ýerine ýetiriliş aýratynlyklary bar. Alymlaryň bellemeklerine görä, Parfiýa döwletiniň paýtagty Nusaý şäherinde geçirilen gazuw-agtaryş işlerinde tapylan taryhy gymmatlyklarda çekilen küştdepdi tansyny ýerine ýetirýänleriň şekilleri hem bu milli gymmatlygymyzyň taryhyny gadymdan alyp gaýdýandygyna şaýatlyk edýär.
Häzirki wagtda Berkarar döwletimiziň bagtyýarlyk döwrüniň waspyny öz gazallarynda jemleýän küştdepdini toýlarda, baýramçylyklarda giňden ýerine ýetirýärler. Olaryň gazallaryny diňläniňde hem hem bagtyýar zamanamyzyň waspyny duýmak bolýar.
Başlalyňa başlalyň,
Küşt depmäne başlalyň.
Küşt depip, gazal aýdyp,
Göwnümizi hoşlalyň.
Berkarardyr illerim,
Gül diýarym bagtyýar,
Joşýan şahyr kalbynda,
Arkadaga alkyş bar.
Küştdepdi dünýäniň dürli ýurtlarynda Türkmenistanyň medeniýet günleri geçirilende hem uly joşgun bilen ýerine ýetirilýär. Hatda, daşary ýurtlularyň hem türkmenlere goşulyp küşt depenini görüp bu milli gymmatlygymyza bolan buýsanjyň has-da artýar. Ýene-de bir belläp geçmeli zatlaryň biri hem, milli tans sungatynyň 2017-nji ýylda ÝUNESKO-nyň maddy däl medeni mirasynyň sanawyna girizilmegidir. Bu çözgüdiň kabul edilmegi türkmen halkynyň milli tans sungatyna goýulýan belent sarpadan aýdyň nyşan bolup durýar.
Aýlar ATAJYKOWA,
Türkmenistanyň Daşary işler ministrliginiň
Halkara gatnaşyklary institutynyň talyby.
Aşgabat — Türkmenistanyň Prezidentiniň şähergurluşyk syýasatynyň beýany
Aşgabady ösdürmek we abadanlaşdyrmak meselesi Türkmenistanyň Prezidenti Serdar Berdimuhamedowyň hemişe üns merkezinde durýar, döwlet Baştutanymyz halkymyz baradaky aladany amala aşyrýan syýasatynyň esasy ugry hökmünde kesgitledi.
Ekologiýa abadançylygy — döwrüň baş talaby
Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwründe daşky gurşawy gorap saklamak, ekologiýa taýdan arassa şertleri üpjün etmek, zyýanly zyňyndylaryň möçberini azaltmak, ozon gatlagyny gorap saklamak, tebigy baýlyklardan rejeli peýdalanmak boýunça alnyp barylýan işler giň gerime eýe bolýar.
Ekologiýa abadançylygyna, «ýaşyl» ykdysadyýete möhüm ähmiýet berilýär
Dünýäde ilatyň sanynyň artmagynyň, önümçilikleriň depgininiň ýokarlanmagynyň netijesinde ykdysadyýetiň ösmegi dowam edýär.
Ýagty geljegiň energiýa çeşmesi
Häzirki zaman ylmynyň we tehnologiýanyň çalt ösýän döwründe adamzadyň öňünde ekologiýa bilen baglanyşykly möhüm meseleler ýüze çykýar. Howanyň ýylylygy, hapalanmagy, tebigy serişdeleriň çäkliligi ýaly meseleler dünýä jemgyýetçiligini täze energiýa çeşmelerini gözlemäge mejbur edýär.
Innowasiýa arkaly durnukly geljege barýan ýol
«Gaýtadan dikeldilýän energiýa çeşmeleri» ylmy-önümçilik merkezinde «Gün, ýel gorlarynyň potensialyny kesgitlemek boýunça bitewi maglumatlar» merkezi döredilip, onuň esasynda «Gaýtadan dikeldilýän energiýa çeşmeleriniň internet portaly» işlenip taýýarlanyldy we häzirki wagtda onuň maglumatlar gory baýlaşdyrylýar.
