Ahalteke bedewleriniň taryhy asyrlaryň jümmüşine uzap gidýär. Gyz gylykly türkmen atlarynyň aýratynlyklary barada taryh sahypalarynda köp sanly maglumatlara gabat gelmek bolýar. Muňa mysal hökmünde gadymy heýkeltaraşlyk sungatynyň önümi bolan arheologiki tapyndylary, Nusaýdaky, Goňurdepedäki diwar ýüzüne çekilen suratlary, Köneürgençden tapylan syrçalanan önümleriň böleklerini ýatlamak hem ýeterlikdir.

Ýelden ýüwrük bedewleriň waspyna Gerodot, Strabon, Aristotel, Gomer, Owidiý, Wergiliý, Ksenofont ýaly gadymy dünýä alymlarydyr şahyrlarynyň döredijiliginde hem duş gelmek bolýar. Miladydan öňki VI asyrda, Isgender Zülkerneýin Orta Aziýa ýörişiniň dowamynda şeýle ýazgylar galdyrypdyr: «Bu halkyňky ýaly ýüwrük, çydamly, älemgoşar öwüşginli, daň şapagyny ýada salyp duran owadan reňkli atlar dünýäniň başga hiç bir künjeginde ýokdur». Onuň ýatlamalarynyň başga bir ýerinde ahalteke bedewlerini «ganatly bedewler», «asmany atlar» ýaly buýsançlydan-buýsançly sözler bilen taryplaýar.

Ahalteke atlarynyň wasp edilişine gadymy hindileriň, mesopotamiýalylaryň, müsürlilerdir wawilonlylaryň, greklerdir rimlileriň rowaýatlarydyr ertekilerinde hem duş gelmek bolýar.

Hawa, ata-babalarymyzyň müňýyllyklaryň dowamynda ahalteke bedewlerini kemala getirmekleri, adamzat üçin bahasyna ýetip bolmajak sowgatdyr. Pederlerimiz ýüzýyllyklaryň dowamynda diňe bir gözelligine taý gelmejek behişdi aty kemala getirmän, eýsem, olarda ynamdar dost, wepalylyk, namyslylyk, mertlik ýaly häsiýetleri-de terbiýelemegi başarypdyrlar.

Aýnur GOÇAKOWA,

Türkmen döwlet binagärlik-gurluşyk institutynyň mugallymy.