Nebiti gazyp almagyň taryhyndan
Tebigy ýangyç bolan nebiti gazyp almagyn we durmuşda ulanyp başlamagyň taryhy biziň eýýamymyzdan öňki III müňýyllyga uzaýar. Bu döwürlerde Ýakyn Gündogaryň halklary nebiti ýangyç, çyra hökmünde, şeýle hem gurluşyk materiallaryny (bitum, asfalt) taýýarlamak üçin ulanypdyrlar.
Ilki döwürlerde nebiti üsti açyk suw howdanlaryndan alypdyrlar. Biziň eýýamymyzyň 347-nji ýyllarynda Hytaýda ilkinji gezek nebiti gazyp almak üçin ýerde buraw işlerini geçiripdirler. Turba hökmünde bambuk agajynyň içi köwlen baldaklary ulanylypdyr.
1264-nji ýylda italýan syýahatçysy Marko Polo Azerbaýjanda bolup görüp, ýerli ilatyň ýerden çogup çykýan nebiti ýygnaýandyklary barada ýazypdyr, Nebit bilen bagly söwdanyň ýola goýlan pursatlary hem şu döwre gabat gelýär.
1500-nji ýyllarda Polşada nebiti ilkinji gezek köçeleri yşyklandyrmak üçin ulanypdyrlar, Nebit bu ýere Karpat töwereklerinden getirilipdir.
Häzirki zaman gömüşli nebit guýulary ilkinji gezek 1849-njy ýylda Hazar deňzipde, Azerbaýjanyň paýtagty Bakuwdan uzakda bolmadyk Apşeron ýarymadasynda burawlanypdyr. Nebitden kerosin alynmagy häzirki döwürde ulanylýan köp gömüşli nebit önümlerini öndürmegiň başyny başlan waka bolupdyr. XIX asyryň dowamynda nebit burawlamak dünýäniň beýleki yklymlaryna hem giňden ýaýrapdyr.
Ýakup SOLTANMYRADOW,
Türkmen döwlet binagärlik - gurluşyk institutynyň talyby.
Aşgabat — Türkmenistanyň Prezidentiniň şähergurluşyk syýasatynyň beýany
Aşgabady ösdürmek we abadanlaşdyrmak meselesi Türkmenistanyň Prezidenti Serdar Berdimuhamedowyň hemişe üns merkezinde durýar, döwlet Baştutanymyz halkymyz baradaky aladany amala aşyrýan syýasatynyň esasy ugry hökmünde kesgitledi.
Ekologiýa abadançylygy — döwrüň baş talaby
Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwründe daşky gurşawy gorap saklamak, ekologiýa taýdan arassa şertleri üpjün etmek, zyýanly zyňyndylaryň möçberini azaltmak, ozon gatlagyny gorap saklamak, tebigy baýlyklardan rejeli peýdalanmak boýunça alnyp barylýan işler giň gerime eýe bolýar.
Ekologiýa abadançylygyna, «ýaşyl» ykdysadyýete möhüm ähmiýet berilýär
Dünýäde ilatyň sanynyň artmagynyň, önümçilikleriň depgininiň ýokarlanmagynyň netijesinde ykdysadyýetiň ösmegi dowam edýär.
Ýagty geljegiň energiýa çeşmesi
Häzirki zaman ylmynyň we tehnologiýanyň çalt ösýän döwründe adamzadyň öňünde ekologiýa bilen baglanyşykly möhüm meseleler ýüze çykýar. Howanyň ýylylygy, hapalanmagy, tebigy serişdeleriň çäkliligi ýaly meseleler dünýä jemgyýetçiligini täze energiýa çeşmelerini gözlemäge mejbur edýär.
Innowasiýa arkaly durnukly geljege barýan ýol
«Gaýtadan dikeldilýän energiýa çeşmeleri» ylmy-önümçilik merkezinde «Gün, ýel gorlarynyň potensialyny kesgitlemek boýunça bitewi maglumatlar» merkezi döredilip, onuň esasynda «Gaýtadan dikeldilýän energiýa çeşmeleriniň internet portaly» işlenip taýýarlanyldy we häzirki wagtda onuň maglumatlar gory baýlaşdyrylýar.
