Musulman dünýäsinde belli baýramlaryň içinde iki sany baýram iň uly baýramçylyk hasaplanýar. Olaryň biri “Оraza” baýramy, ikinjisi bolsa “Gurban” baýramydyr. Bu baýram Pygamberimiz Muhammet aleýhissalamyň döwründen bäri dowam edip gelýän dessur bolup, Baýram aýynyň 10-12-si aralygynda geçirilýär. Bu baýramyň esasy ybadatlary baýram namazyny okamak hem-de gurbanlyk çalmakdyr.

Gurbanlykda çalynýan mal düýe ýa-da sygyr bolsa bir adamdan başlap ýedi adama çenli şärik bolmagy, goýun ýa-da geçi bolsa bir adamyň gurbanlygy üçin dürs hasaplanýar. Şeýle-de, çalynjak düýäniň bäş ýaşy, sygyryň iki ýaşy, goýun we geçiniň bolsa bir ýaşy dolan bolmagy şert edilýär. Gurbanlyga niýetlenen malyň sagdyn, hemme agzalary ýerinde bolmagy hem-de gaty hor bolmazlygy möhümdir.

Muhammet Pygamberimiz aleýhissalam köplenç öz gurbanlygyny özi çalar eken we gurbanlygyň etini üç bölege bölmekligi ündäpdir. Onuň birinji bölegini maşgala agzalaryň bilen iýmeli, ikinji bölegini dogan-garyndaşlaryňa paýlamaly hem-de üçünji bölegi zerur adamlara berilse sogap bolýar.

Gurban baýramynda esasy ybadatlaryň biri baýram namazydyr. Ol merkezi metjitlerde baş ymam bilen bilelikde okalýar. Şondan soňra bolsa ymam wagyz-nesihat edip gurbanlyk we onuň düzgünleri barada düşündiriş berýär. Bu baýramçylyk adamlary ynsanperwerlige, birek-biregi sylamaklyga, hoşniýetli gatnaşykda bolmaga, mätäje kömek etmäge ýakynlaşdyrýar.

Gurban aýy iň mertebeli, amallary has sogaply aýlaryň biridir. Onuň ilkinji on güni has-da haýyrly hasaplanýar. Bu hakda «Allatagala ybadat etmek üçin günleriň içinde iň sogaplysy Gurban aýynyň (Zülhijjäniň) ilkinji on günüdir. Her gününiň orazasy bir ýylky Oraza, her gijeki ybadaty Gadyr gijesiniň ybadatyna barabardyr» diýlip, Pygamber alaýhyssalamyň hadyslarynda beýan edilýär.

Muhammet GARYPOW,

Türkmen döwlet binagärlik-gurluşyk institutynyň talyby.