Ösýän himiýa senagatymyz
Ýurdumyzyň himiýa senagatynyň ösüşleri, esasan, Garaşsyzlyk döwrümizde ýokary basgançaklara çykdy diýip aýtmak bolar. Çünki mukaddes Garaşsyzlygymyz Türkmenistany çig mal binýady bolanlygyndan kuwwatly gaýtadan işleýän senagat döwletine öwürmekde düýpli täsir etdi.
Mälim bolşy ýaly, ýurdumyzyň himiýa senagaty köpugurlydyr. Muňa nebit we gaz çig malyny gaýtadan işlemek, tebigy ýody çykarmak we gaýtadan işlemek ýaly ugurlary görkezmek bolar.
Garaşsyzlyk ýyllarymyzda Türkmenbaşynyň nebiti gaýtadan işleýän zawodlar toplumy özüniň önümçilik ugurlaryny giň gerimlerde ösdürdi. Onda nebit çig malyndan dürli ýangyç we çalgy ýaglaryny öndürýän zawodlar bilen birlikde tebigy ýod çig malyny gaýtadan işlemek, polietileni we polipropileni öndürýän zawodlar döredildi. Zawodlar toplumynyň öndürýän bu ýokary hilli önümleri dünýä bazarlarynda geçginli harytlara öwrüldi. Şeýle-de, soňky ýyllaryň dowamynda polietilen we polipropilen önümlerini tebigy gazdan almak tehnologiýasy üstünlikli ýola goýuldy. Muňa Balkan welaýatynyň Gyýanly şäherçesiniň çäginde gurlan Polimer zawodyny mysal getirmek bolar.
Mälim bolşy ýaly, Türkmenistan tebigy gazyň gorlary boýunça dünýäde dördünji orunda durýar. Munuň özi ýurdumyza gazy tebigy görnüşinde diwersifikasiýa ýoly bilen dünýä bazarlaryna çykarmak bilen bir hatarda ondan gaýtadan işlenen senagat önümlerini öndürmäge mümkinçilik berýär. Öňde agzalan Polimer zawodynda tebigy gazdan polietilen we polipropilen gerdejikleri öndürilip, ýurdumyzyň we daşary ýurtlaryň sarp edijilerine ugradylýar.
Ýurdumyzda şular ýaly zawoddyr kärhanalaryň gurulýan halatynda häzirki zaman ylmynyň we tehnologiýasynyň iň täze gazananlaryna daýanylýandygyny hem bellemelidir. Bu gurulýan zawod-kärhanalarda dowam edýän önümçilikde ekologiýanyň we daşky gurşawyň arassalygyny gorap saklamak, çig malyň sarp edilişinde tygşytlylyk talaplarynyň hem ýokary derejde berjaý edilýändigi buýsançly ýagdaýdyr. Ady agzalan Polimer zawodynda tebigy gazdan polietileniň we polipropileniň gerekli düzümleri alnandan soň, gazyň artyk mukdary ýene-de gaz akdyryjy desga gaýtarylýar.
Ösýän himiýa senagaty ýurdumyzyň saglygy goraýyş we derman senagaty ulgamynda hem özüniň mynasyp şöhlelenmesini tapýar. Balkan welaýatynyň Bereket etrabynda gurlan ýod zawody muňa aýdyň mysaldyr. Bu zawodda öndürilýän ýod taýajyklary we ýod galamjyklary dünýä ýurtlarynda iň geçdinli we uly islegden peýdalanýan harytlardyr.
Ýakup TAÝLYÝEW,
Türkmen döwlet binagärlik-gurluşyk institutynyň uly mugallymy.
Aşgabat — Türkmenistanyň Prezidentiniň şähergurluşyk syýasatynyň beýany
Aşgabady ösdürmek we abadanlaşdyrmak meselesi Türkmenistanyň Prezidenti Serdar Berdimuhamedowyň hemişe üns merkezinde durýar, döwlet Baştutanymyz halkymyz baradaky aladany amala aşyrýan syýasatynyň esasy ugry hökmünde kesgitledi.
Ekologiýa abadançylygy — döwrüň baş talaby
Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwründe daşky gurşawy gorap saklamak, ekologiýa taýdan arassa şertleri üpjün etmek, zyýanly zyňyndylaryň möçberini azaltmak, ozon gatlagyny gorap saklamak, tebigy baýlyklardan rejeli peýdalanmak boýunça alnyp barylýan işler giň gerime eýe bolýar.
Ekologiýa abadançylygyna, «ýaşyl» ykdysadyýete möhüm ähmiýet berilýär
Dünýäde ilatyň sanynyň artmagynyň, önümçilikleriň depgininiň ýokarlanmagynyň netijesinde ykdysadyýetiň ösmegi dowam edýär.
Ýagty geljegiň energiýa çeşmesi
Häzirki zaman ylmynyň we tehnologiýanyň çalt ösýän döwründe adamzadyň öňünde ekologiýa bilen baglanyşykly möhüm meseleler ýüze çykýar. Howanyň ýylylygy, hapalanmagy, tebigy serişdeleriň çäkliligi ýaly meseleler dünýä jemgyýetçiligini täze energiýa çeşmelerini gözlemäge mejbur edýär.
Innowasiýa arkaly durnukly geljege barýan ýol
«Gaýtadan dikeldilýän energiýa çeşmeleri» ylmy-önümçilik merkezinde «Gün, ýel gorlarynyň potensialyny kesgitlemek boýunça bitewi maglumatlar» merkezi döredilip, onuň esasynda «Gaýtadan dikeldilýän energiýa çeşmeleriniň internet portaly» işlenip taýýarlanyldy we häzirki wagtda onuň maglumatlar gory baýlaşdyrylýar.
