Otag güllerini ösdürmegiň taryhyndan
Otag güllerini ösdürip ýetişdirmegiň howany täzelemkde, ynsan ýaşaýyş medeniýetini ösdürekde peýdasy irki döwürlerden ýüze çykarylypdyr. Ýörite küýzejiklerde ösdürilip ýetişdirilen gülleriň şekili gadymy diwar suwaglarynyň ýüzüne çekilen suratlarda hem gabat gelýär.
Hytaýda mundan müň ýyl ozalky döwürde hem ýörite küýzelerde otag güllerini ösdürip ýetişdirmegi başarypdyrlar. Şonuň ýaly-da, gadymy golýazmalarda ýörite küýzelerde ekilen tohumlardan ýakymly ysly otag güllerini ösdürip ýetişdirmegiň usullary beýan edilipdir.
Otag güllerini ýetişdirmegi öwrenmek bilen birlikde ýörite gülhanalary — gyşky bagçylyklary döretmegiň hem başy başlanypdyr. Şeýle gyşky baglaryň ilkinjileriniň biri Ýewropada XIII asyrda meşhur bagban Albert Magnus tarapyndan döredilipdir. Soňra ýakymly ysly güller bilen birlikde beýleki yklymlardan getirilen bezeg, täsinlik we miweli, şol sanda sitrus miweli ösümlikleriň gülhanalary (oranşereýalary) döredilip başlanypdyr.
Deňiz saparlarynyň (ekspedisiýalarynyň) we söwda kerwenleriniň hataryna, ösümlikleriň we gülleriň täze-täze görnüşlerini saýlap alyp gelmek üçin, köplenç belli ösümlikçileri (botanikleri) goşup ugradypdyrlar. Iňlis alymy Uordyň oýlap tapan ýönekeýje aýna «gutusynyň» giňden ýaýramagy täze gül tohumlarynyň we nahallarynyň uzak ýoluň dowamynda gurap ýok bolmagynyň öňüni almaga mümkinçilik beripdir. Ýörite çyglylyk derejesi saklanýan şol aýna gutular gülleriň görnüşlerini Günden, duzly suwuň syçramalaryndan goramaga mümkinçilik beripdir. Gutynyň içinde döredilen çygly gatlak güllere suw berip durmak zerurlygyny hem aradan aýrypdyr.
Häzirki wagtda otag güllerini ekmegiň we ösdürip ýetişdirmegiň, olardan gözellik döretmegiň dürli tehnologiýalary giňden ýaýrandyr.
Akmyrat ARAZKYLYÇOW,
Türkmen döwlet binagärlik-gurluşyk institutynyň uly mugallymy.
Aşgabat — Türkmenistanyň Prezidentiniň şähergurluşyk syýasatynyň beýany
Aşgabady ösdürmek we abadanlaşdyrmak meselesi Türkmenistanyň Prezidenti Serdar Berdimuhamedowyň hemişe üns merkezinde durýar, döwlet Baştutanymyz halkymyz baradaky aladany amala aşyrýan syýasatynyň esasy ugry hökmünde kesgitledi.
Ekologiýa abadançylygy — döwrüň baş talaby
Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwründe daşky gurşawy gorap saklamak, ekologiýa taýdan arassa şertleri üpjün etmek, zyýanly zyňyndylaryň möçberini azaltmak, ozon gatlagyny gorap saklamak, tebigy baýlyklardan rejeli peýdalanmak boýunça alnyp barylýan işler giň gerime eýe bolýar.
Ekologiýa abadançylygyna, «ýaşyl» ykdysadyýete möhüm ähmiýet berilýär
Dünýäde ilatyň sanynyň artmagynyň, önümçilikleriň depgininiň ýokarlanmagynyň netijesinde ykdysadyýetiň ösmegi dowam edýär.
Ýagty geljegiň energiýa çeşmesi
Häzirki zaman ylmynyň we tehnologiýanyň çalt ösýän döwründe adamzadyň öňünde ekologiýa bilen baglanyşykly möhüm meseleler ýüze çykýar. Howanyň ýylylygy, hapalanmagy, tebigy serişdeleriň çäkliligi ýaly meseleler dünýä jemgyýetçiligini täze energiýa çeşmelerini gözlemäge mejbur edýär.
Innowasiýa arkaly durnukly geljege barýan ýol
«Gaýtadan dikeldilýän energiýa çeşmeleri» ylmy-önümçilik merkezinde «Gün, ýel gorlarynyň potensialyny kesgitlemek boýunça bitewi maglumatlar» merkezi döredilip, onuň esasynda «Gaýtadan dikeldilýän energiýa çeşmeleriniň internet portaly» işlenip taýýarlanyldy we häzirki wagtda onuň maglumatlar gory baýlaşdyrylýar.
