6-njy iýulda hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow sebitiň ulag-logistika ulgamyny ösdürmek boýunça alnyp barylýan işleriň barşy bilen tanyşmak maksady bilen Balkan welaýatyna iş sapary bilen ugrady.

Hormatly Prezidentimiz Türkmenbaşy şäheriniň Halkara howa menzilinden dikuçarda Garabogaz aýlagyna ugrady. Döwlet Baştutanymyz aýlagyň üstünden çekilen, Garabogazy Hazar deňzi bilen birleşdirýän awtomobil köprüsine geldi.

Hormatly Prezidentimiz ulag desgasynyň ýagdaýy hem-de aýlagyň şahasy bilen tanşyp, degişli ýolbaşçylara täze köprini gurmak hem-de oňa barýan ýoluň durkuny täzelemek boýunça halkara bäsleşigi yglan etmegi tabşyrdy. Bu ýol häzirki döwrüň talaplaryna laýyk gelmelidir.

Garabogaz aýlagynyň himiýa senagatynda ulanylýan tebigy serişdelere baýdygyny bellemek gerek. Bu ýerde tebigy şertlerde natriý sulfatynyň we beýleki gymmatly duz minerallarynyň senagat möçberinde kristallaşmagy bolup geçýär. Döwlet Baştutanymyz Gurbanguly Berdimuhamedow bu mesele barada durup geçip, aýlagyň himiki gorlaryny we tebigy aýratynlyklaryny ylmy taýdan düýpli öwrenmegiň wajypdygyna ünsi çekdi. Şunuň bilen baglylykda, milli Liderimiz ýurdumyzyň ylmy-barlag institutlarynyň alymlarynyň bu ulgamda işleýän hünärmenler bilen bilelikde zerur işleri geçirmelidigini belledi we birnäçe görkezmeleri berdi.

Döwlet Baştutanymyz Balkan welaýatynyň we ýurdumyzyň beýleki künjekleriniň mineral hem-de çig mal serişdelerini senagat taýdan işjeň özleşdirmegiň zerurdygyny aýdyp, “Garabogazkarbamid” kärhanasynyň gurulmagynyň milli ykdysadyýetimizi senagatlaşdyrmagyň, diwersifikasiýa ýoly bilen ösdürmegiň ýolunda möhüm ädim, gazhimiýa pudagyny ösdürmekde wajyp tapgyr bolandygyny nygtady. Baý uglewodorod mineral serişdeleriniň netijeli ulanylmagy, pudaga öňdebaryjy tehnologiýalaryň hem-de ylmyň gazananlarynyň işjeň ornaşdyrylmagy netijesinde alnan gazhimiýa önümleriniň daşary ýurtlara iberilýän möçberlerini artdyrmak geljek üçin esasy wezipelerdir diýip, hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow sözüni dowam etdi.

Garabogaz aýlagynyň üstünden täze köpriniň hem-de oňa barýan ýoluň durkunyň täzelenmegi ýurdumyzyň ýol ulgamynyň geçirijilik ukybyny, logistik hyzmatlaryň hilini ep-esli ýokarlandyrmaga, halkara üstaşyr ulag düzümini giňeltmäge hem-de goňşy döwletler bilen söwda-ykdysady gatnaşyklary has-da pugtalandyrmaga ýardam eder. Köprä barýan ýol ýokary tizlikli Aşgabat — Türkmenbaşy awtomobil ýoluna biriger. Bu köpri Türkmenistan — Gazagystan halkara ulag ugrunyň möhüm inženerçilik desgasyna öwrüler.

Döwlet Baştutanymyz öňdebaryjy tejribäniň hem-de innowasion tehnologiýalaryň ulanylmagynyň bu taslamany durmuşa geçirmekde möhüm talap bolup durýandygyny nygtady. Ýurdumyzyň dünýäniň ulag ulgamyna yzygiderli goşulmagy, “Gündogar — Günbatar” hem-de “Demirgazyk — Günorta” ugurlary boýunça ýollaryň birleşdirilmegi, degişli düzümleriň işiniň kämilleşdirilmegi boýunça wezipeleriň üstünlikli çözülmegine aýratyn üns bermek möhümdir diýip, milli Liderimiz aýtdy.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň belleýşi ýaly, Beýik Ýüpek ýolunyň gaýtadan dikeldilmegine gönükdirilen döwletara üstaşyr geçelgeleriň döredilmegi, Ýewraziýa ykdysady zolaklarynyň birleşdirilmegi Aziýa — Ýuwaş ummany sebitiniň ýurtlaryna çykalgany üpjün etmek üçin möhüm ähmiýete eýedir. Munuň özi, ilkinji nobatda, milli ulag birleşikleriniň umumy bähbitlerini utgaşdyrýan Halkara awtomobil ulaglary birleşigi hem-de Ýewropa Bileleşiginiň we hyzmatdaş ýurtlaryň arasynda “Ýewropa — Kawkaz — Aziýa” ulag geçelgesini (TRASEKA) gurmak boýunça halkara hyzmatdaşlyk maksatnamasyny amala aşyrmagy, tutuş dünýä boýunça ýük daşamak bilen meşgullanýan logistik guramalar bilen ýola goýlan hyzmatdaşlygyň netijeliligini üpjün eder. Munuň üçin ulagyň ähli görnüşleriniň — awtomobil, demir ýol, howa, deňiz ulaglarynyň maddy-enjamlaýyn binýadyny toplumlaýyn döwrebaplaşdyrmak boýunça milli maksatnamalar yzygiderli durmuşa geçirilýär.

Bu ulgamyň düzümi kämilleşdirilýär — halkara ülňülere laýyk gelýän ýokary tizlikli awtoulag ýollary çekilýär, demir ýollar, täze howa menzilleri, demir ýol we awtomobil köprüleri gurulýar. Olar diňe ýurdumyzyň sebitlerini däl, eýsem, goňşy döwletleri hem baglanyşdyrýar. Ulag parkynyň üsti täze döwrebap tehnikalar bilen yzygiderli ýetirilýär.

Daşary ýurtly hyzmatdaşlar bilen bilelikde utgaşykly sebit hem-de sebitara logistik ulgamlary döretmek, Merkezi Aziýa bilen Ýewropany, Hazar, Gara deňizleri, Baltika sebitlerini, Orta we Ýakyn Gündogary, Günorta we Günorta-Gündogar Aziýany baglanyşdyrýan döwletara üstaşyr geçelgeleri kemala getirmek boýunça iri taslamalar amala aşyrylýar. Müňýyllyklaryň dowamynda Ýewraziýanyň halklaryny baglanyşdyran Beýik Ýüpek ýoluny gaýtadan dikeltmäge gönükdirilen bu taslamalar häzirki taryhy eýýamda döwletara söwda-ykdysady, syýahatçylyk we medeni-ynsanperwer gatnaşyklary işjeňleşdirmek üçin giň mümkinçilikleri açýar.

Gazagystan — Türkmenistan — Eýran transmilli demir ýolunyň gurulmagy goňşy döwletleriň tagallalarynyň üstünlikli birleşdirilmeginiň aýdyň mysaly bolup hyzmat edýär. Bu ýol sebit we halkara ulag düzüminiň möhüm bölegine öwrüldi.

Milli Liderimiziň belleýşi ýaly, Hazarýaka ýurtlaryň bäşisiniň çägi Aziýany we Ýewropany baglanyşdyrýan hem-de üstaşyr ulag, söwda geçelgeleriniň netijeli işlemegini, Gündogar — Günbatar, Demirgazyk — Günorta ugurlary boýunça ýük daşalmagynyň kadalaşdyrylmagyny üpjün edýän geografik giňişlik bolup durýar.

Hormatly Prezidentimiziň dünýä bileleşiginiň giň goldawyna eýe bolan oňyn başlangyçlary ulag ulgamynda özara gatnaşyklary ösdürmäge gönükdirilendir. BMG-niň Baş Assambleýasy tarapyndan degişli Kararnamalaryň kabul edilmegi hem munuň aýdyň subutnamasydyr.

Döwlet Baştutanymyzyň belleýşi ýaly, Türkmenistanyň ykdysady strategiýasy energetika, senagat, ulag, söwda ýaly ugurlarda iri möçberli taslamalary durmuşa geçirmäge esaslanýar.

Häzirki wagtda Hazar deňziniň ýalpaklygyndaky we kenarýaka zolagyndaky uglewodorod serişdeleriniň gorlarynda netijeli işler alnyp barylýar. Şol bir wagtyň özünde deňiz ýakasynda uglewodorod çig malyny düýpli gaýtadan işlemek hem-de ondan dünýä bazarlarynda uly isleg bildirilýän önümleri, ýagny mineral dökünleri, polimerleri, nebit önümleriniň dürli görnüşlerini öndürmek boýunça zawodlar gurulýar. Şunuň bilen baglylykda, Hazar deňzini ekologik taýdan goramagyň ygtybarly ulgamyny döretmäge aýratyn üns berilmelidir diýip, hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow aýtdy, ýurdumyzyň ähli künjeklerinde bolşy ýaly, bu sebitde gurulýan täze kärhanalaryň, senagat desgalarynyň tebigaty goramak babatdaky ölçeglere we talaplara doly laýyk gelmelidigini belledi.

Döwlet Baştutanymyz şeýle hem Hazar sebitiniň ýurtlary bilen däp bolan dostlukly gatnaşyklary hemmetaraplaýyn pugtalandyrmagyň Türkmenistanyň daşary syýasatynyň ileri tutulýan ugurlarynyň biri bolup durýandygyny nygtady. Şol syýasy ugur bolsa oňyn bitaraplyk, hoşniýetli goňşuçylyk hem-de netijeli hyzmatdaşlyk ýörelgelerine esaslanýar.

Biziň ýurdumyz bu ugurda yzygiderli ädimleri ätmek bilen, sebit we ählumumy gün tertibiniň wajyp meseleleriniň özara kabul ederlikli çözgütlerini işläp taýýarlamak, Durnukly ösüş maksatlaryna ýetmek boýunça umumy tagallalara saldamly goşandyny goşýar.

Türkmenistan deňizýaka ýurtlaryň bäşisiniň arasyndaky özara bähbitli hyzmatdaşlygy ösdürmäge ýardam edýän anyk teklipleri yzygiderli öňe sürmek bilen, söwda-ykdysady gatnaşyklary diwersifikasiýa ýoly bilen ösdürmegiň, Hazar sebitiniň ägirt uly tebigy serişdeler, üstaşyr ulag, energetika we senagat kuwwatyndan netijeli peýdalanmagyň tarapdary bolup çykyş edýär. Biz mundan beýläk hem Hazarýaka ýurtlaryň arasyndaky doganlyk we hoşniýetli goňşuçylyk gatnaşyklaryny pugtalandyrmaga, parahatçylyk, dostluk, ylalaşyklylyk deňzi hökmünde gojaman Hazaryň derejesini berkitmäge hemmetaraplaýyn ýardam bereris. Bu sebitiň halklaryny köpasyrlyk taryhy-medeni gatnaşyklar birleşdirýär diýip, milli Liderimiz nygtady.

Türkmenbaşy Halkara deňiz portunyň mundan beýläk-de ösdürilmegi ýurdumyzyň halkara söwda gatnaşyklaryny giňeltmäge gönükdirilmelidir diýip, hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow aýtdy. Şunuň bilen baglylykda, döwlet Baştutanymyz Hazaryň sebitleýin logistika merkezini döretmek pikirine ünsi çekdi. Bu merkez Aziýany Ýewropa bilen baglanyşdyrýan, şol sanda Owganystan — Türkmenistan — Azerbaýjan — Gruziýa — Türkiýe ugry boýunça (Lapis Lazuli) täze üstaşyr ulag geçelgelerini döretmek we netijeli ulanmak ulgamynda goňşy döwletleriň bilelikdäki işini utgaşdyrýan düzüm bolmalydyr.

Milli Liderimiz şeýle hem bu künjegiň tebigy baýlyklaryny, şol sanda melhemlik mineral çeşmelerini rejeli ulanmak meselelerini çözmäge hem-de sebitde syýahatçylygy mundan beýläk-de ösdürmäge ylmy taýdan çemeleşmegi tabşyrdy. Munuň özi raýatlarymyzyň abadançylygyň bähbidine ýurdumyzyň senagat, üstaşyr ulag we syýahatçylyk kuwwatyndan netijeli peýdalanmaga ýardam berer diýip, döwlet Baştutanymyz aýtdy we degişli ýolbaşçylara birnäçe tabşyryklary berdi.

Milli Liderimiz daşary döwletler bilen hyzmatdaşlygy işjeňleşdirmekde möhüm orun eýeleýän Balkan welaýatynda üstaşyr ulag geçelgesiniň geçirijilik ukybynyň yzygiderli artdyrylýandygyny belläp, degişli ýolbaşçylara Jebel şäherçesiniň golaýyndaky Halkara howa menziliniň gurluşygynyň taslamasyny çalt işläp taýýarlamak boýunça anyk görkezmeleri berdi. Milli binagärligiň däpleriniň hem-de dünýäniň bu ulgamda gazanan tejribesiniň utgaşdyrylmagy, işleriň ýokary hiliniň, bu ýerleriň ekologiýasynyň nazara alynmagy gurluşyk işlerine bildirilýän esasy talaplardyr diýip, milli Liderimiz nygtady we öňde goýlan wezipeleri çözmekde üstünlikleri arzuw edip, bu ýerden ugrady.