Itburun — hassa bolmazdan burun
15:57 18.04.2023
Itburnuň şypasy il içinde giňden bellidir. Onuň bişen we guradylan miwesinden dürli önümler taýýarlanýar. Süýrümtik, üljä çalymdaş, gyzyl, gyrmyzy, sarymtyl gyzyl reňkli miwä «ýabany bägül» hem diýilýär. Onuň dermanlyk häsiýeti gadym döwürlerden bäri bellidir. Ol bedeniň immunitetini berkidýär, kesellere garşy göreşijilik ukybyny artdyrýar, bedeniň garramagynyň öňüni alýar. Itburnuň düzüminde saklanýan C witamini limondakydan 50 esse, gara smorodinadakydan 10 esse kändir.
Lukmanlaryň bellemegine görä, itburnuň gaýnatmasyny yzygiderli peýdalanmak ýüregiň işleýşine, damarlaryň çeýeligine, gan basyşynyň kadaly bolmagynda örän peýdalydyr. Şeýle-de bolsa, itburun dişiň syrçasyny ýukaldýanlygy sebäpli, ondan gaýnatmadyr şire içilenden soňra, agzyňy çuw bilen çaýkamaly, aşgazan keselleri bolan we allergiýaly adamlar bu miwäni peýdalanmagy çäklendirmelidir.
Itburnuň az mukdardaky miwesi adam bedeni üçin zerur bolan bir gije-gündizlik C witamin ätiýaçlygyny üpjün edýär. Onuň miwesiniň peti halk lukmançylygynda ýokanç kesellerde, respirator ýokanjynda, pnewmoniýada netijeli serişde hökmünde ulanylýar. Şeýle-de, ösümligiň düzümindäki askorbin turşulygy bedeniň öýjüklerini emele gelýän erkin radikallardan goraýar. Düzümindäki karotin bedeniň kesellere garşy bolan durnuklylygyny güýçlendirýär, göreçleri goraýar, antioksidant hökmünde ulanylýar.
Taýýarlan Sabur TURAÝEW,
Türkmen döwlet binagärlik-gurluşyk institutynyň talyby.
Günüň ýiti şöhlesinden goranmaly
Tomus möwsüminde howanyň aşa gyzmagy ynsan bedenini Günüň ýiti şöhlesinden goramak zerurlygyny ýüze çykarýar. Lukmanlar zerurlyk bolmadyk ýagdaýynda, tomus möwsüminde daşary çykmazlygy maslahat berýär. Kiçi ýaşly çagalaryň bolsa howanyň aşa gyzan mahalynda daşary çykmagy howply ýagdaýlaryň döremegine sebäp bolup biler.
Ýürek üçin peýdaly içgiler
Ýürek ynsan bedeniniň wajyp wezipeleri ýerine ýetirýän esasy organlarynyň biri bolup durýar. Onuň saglygy doly we bagtly ýaşaýşyň kepilidir. Ýüregi türgenleşdirmek we peýdaly iýmit önümlerini ulanmak onuň saglygyny goramakda möhümdir. Beden üçin örän wajyp bolan bu organyň talabalaýyk işlemeginde dürli içgileriň hem ähmiýeti uludyr. Elbetde, ilki bilen peýdaly içgilerden suwy aýratyn bellemek gerek.
Gaýnag suw – derdiňe derman
Tomus paslynda howanyň aşa gyzmagy ynsan bedenine ýaramaz täsirlerini ýetirip bilýär. Jöwzaly günlerde saglygyňy goramak üçin bellenen düzgünleri, berilýän maslahatlary ýerine ýetirmek örän wajypdyr. Lukmanlar her gün azyndan 2 litr suw içmegi maslahat berýär.
Agaçlaryň adam saglygyna peýdaly täsiri
Daragtlar adamlara meňzeýär diýýärler. Doly goşulýan. Olar çyndanam adamlara – olaryňam iň gowularyna meňzeýärler. Sebäbi goja zeminiň iň uzak ömürli barlyklary bolan agaçdyr-baglaryň esasy wezipesi ýagşylyk etmek. Olar howadan zyýanly gazlary özlerine sorup alyp, yzyna bolsa biziň dem almagymyz üçin arassa howa bölüp çykarýarlar.
Kelem — saglyga peýdaly önüm
Kelemiň dürli görnüşleri bolup, olar saglyga edýän täsiri hem-de ulanylyşy boýunça tapawutlanýar. Häzirki wagtda kelemiň ak we gyzyl görnüşleri giňden ýaýrandyr. Lukmanlar bu önümi islendik ýaşda we saglyk bilen balanyşykly nähoşluklarda iýmegi maslahat berýär.