Şugundyr
Şugundyr witamine we mineral maddalara örän baý. Ony iýmitiň dürli görnüşinde ulanyp bolýar. Onuň düzümindäki pektin maddasy aşgazan-içege ýollarynda emele gelýän zyýanly maddalary zyýansyzlandyrýar. Ol düzüminde ýoduň mukdarynyň köpdügi sebäpli bakja önümleriniň arasynda birinji ýeri eýeleýär. Şugundyr düzüminde biologik işjeň betain maddasyny saklaýar, bu bolsa bedendäki madda çalşygynyň kadalaşmagyna täsir edýär. Bu madda diňe şugundyrda sintezlenýär. Betain bedendäki belok madda çalşygyna gatnaşýar, kapillýar damarjyklarynyň berkemegine, ganda holesteriniň peselmegine kömek edýär. Bu madda bagyrda ýag ýygnanmagynyň öňüni alýar.
Alymlaryň bellemegine görä, şugundyry köp iýýän adamlarda ýogyn içegäniň howply döremeleri seýrek duş gelýär. Onuň düzümindäki betain maddasynyň belli bir derejede iç ýumşadyjy häsiýeti bar. Ötüşen iç gatamada gaýnadylan şugundyry iýmek maslahat berilýär. Gaýnadylan şugundyryň peşew çykaryjy häsiýeti hem bar. Şugundyry ganazlykda ulanmak hem peýdaly. Onuň düzüminde kobalt mikroelementi bar, bu bolsa bedendäki B witamininiň dargamagyna hem-de foliý turşusy bilen bilelikde gyzyl gan öýjükleriniň emele gelmegine gatnaşýar. Şugundyryň şiresini gan basyşy ýokary bolan näsaglara içmek peýdalydyr. Şugundyr şiresini käşir ýa-da alma şiresi bilen garyp içmek maslahat berilýär. Şugundyr aterosklerozyň öňüni almak, bagyr öýjükleriniň işjeňligini ýokarlandyrmak we nerw ulgamyny rahatlandyrmak üçin peýdalydyr.
Abadan BERDIÝEWA,
TSG we DSM-niň Saglygy goraýşyň habarlar merkeziniň bölüm müdiri.
Çopantelpegiň adam saglygyna ýetirýän peýdaly täsirleri
Gadymy döwürlerden bäri halk lukmançylygynda şypaly ösümlik hökmünde giňden ulanylýan, dünýä ýurtlarynyň köpüsinde duş gelýän çopantelpek saglygymyz üçin örän peýdalydyr.
«Bejeriş binagärligi» hassalaryň ünsüni gussaly duýgulardan sowup, olarda ruhubelentlik döredýär
Ösümlikleriň, arassa howanyň, janly-jandarlaryň bejeriş ukyplary barada bilýän hem bolsak, binagärligiň şypa berijilik häsiýeti barada seýrek eşidilýär.
Gülli kelemiň peýdasy
Gülli kelemiň (brokkoli kelemi) watany gündogar Ortaýer deňzi sebiti hasaplanýar. Ol 2 ýyllyk ösümlik bolup, ýabany kelemden gelip çykýar. Häzirki wagtda hytaý, hindi, italýan, türk, fransuz, ispan we dünýäniň başga-da ýurtlarynyň aşhanalarynda giňden ulanylýar.
Çaganyň aň-akyl ösüşi üçin peýdaly önümler
Çaganyň aň-akyl taýdan kadaly ösmegi okuw-terbiýeçilik işinde esasy wezipe bolup durýar. Her bir ýaşda iýmitlenmegiň belli bir kadasy bolşy ýaly, çagalyk döwründe hem bu şeýledir.
Beýiniň peýdasy
Beýi peýdaly häsiýeti ýokary bolan miweleriň hataryna degişlidir. Biziň Türkmenistan ýurdumyzda hem beýi urugyndan adaty beýi görnüşi ösdürilip ýetişdirilýär. Aslynda, beýiniň gelip çykan ýerleri Kawkaz we Ortaýer deňiz kenarýakalary hasaplanýar. Beýi agaç görnüşli we gyrymsy bag bolup, boýy 8 metre çenli ýetýär.
