Kelem — saglyga peýdaly önüm
Kelemiň dürli görnüşleri bolup, olar saglyga edýän täsiri hem-de ulanylyşy boýunça tapawutlanýar. Häzirki wagtda kelemiň ak we gyzyl görnüşleri giňden ýaýrandyr. Lukmanlar bu önümi islendik ýaşda we saglyk bilen balanyşykly nähoşluklarda iýmegi maslahat berýär.
Kelemiň düzüminde kaliý duzunyň kän mukdarda bolmagy bedendäki artykmaç suwuklygy çykarmakda, ýürek myşsalaryny berkitmekde örän peýdalydyr. Ter kelemiň suwy aşgazan, oniki barmak içegedäki ýarany bitirýär, ýag ýygnanmasynyň öňüni alýar. Önüm B1, B2, B6, P witaminlerine, kaliý, kalsiý, fosfor elementlerine, kletçatkalara, ýaglara, şekere, kükürde, we aminoturşulara baýdyr.
Kelem bogunlara duz ýygnananda, içgatamada, buşukmak kynlaşanda hem peýdalydyr. Lukmanlar kelemi gündelik iýmegi maslahat berýärler we muny bedeniň umumy ýagdaýyna, saglygyna edýän oňaýly täsirleri bilen düşündirýärler. Kelem garramak hadysasyna garşy göreşmekde, dikeldiş hadysalaryny işjeňleşdirmekde, ýüzüň reňkini açmakda, allergiýanyň öňüni almakda, iýmit siňdiriş ulgamynyň işini sazlamakda, artykmaç agramy ýeňmekde, gözüň, saçyň we beýniň saglygyny goramakda peýdalydyr.
Ak keleme garanyňda, gyzyl kelem peýdaly elementlere has baý hasaplanýar. Brokkoli kelemi bolsa düzümi boýunça reňkli kelemlerden birnäçe esse peýdalydyr. Bakja önümleriniň arasynda brokkoli kelemi düzümindäki С witamini boýunça öňdeligi eýeleýär. Şeýle-de onuň düzümindäki belogyň derejesi elin etiň we ýumurtganyň düzümindäki mukdardan pes däldir.
Taýýarlan Guwanç MERDANOW,
Türkmen döwlet binagärlik-gurluşyk institutynyň talyby.
Çopantelpegiň adam saglygyna ýetirýän peýdaly täsirleri
Gadymy döwürlerden bäri halk lukmançylygynda şypaly ösümlik hökmünde giňden ulanylýan, dünýä ýurtlarynyň köpüsinde duş gelýän çopantelpek saglygymyz üçin örän peýdalydyr.
«Bejeriş binagärligi» hassalaryň ünsüni gussaly duýgulardan sowup, olarda ruhubelentlik döredýär
Ösümlikleriň, arassa howanyň, janly-jandarlaryň bejeriş ukyplary barada bilýän hem bolsak, binagärligiň şypa berijilik häsiýeti barada seýrek eşidilýär.
Gülli kelemiň peýdasy
Gülli kelemiň (brokkoli kelemi) watany gündogar Ortaýer deňzi sebiti hasaplanýar. Ol 2 ýyllyk ösümlik bolup, ýabany kelemden gelip çykýar. Häzirki wagtda hytaý, hindi, italýan, türk, fransuz, ispan we dünýäniň başga-da ýurtlarynyň aşhanalarynda giňden ulanylýar.
Çaganyň aň-akyl ösüşi üçin peýdaly önümler
Çaganyň aň-akyl taýdan kadaly ösmegi okuw-terbiýeçilik işinde esasy wezipe bolup durýar. Her bir ýaşda iýmitlenmegiň belli bir kadasy bolşy ýaly, çagalyk döwründe hem bu şeýledir.
Beýiniň peýdasy
Beýi peýdaly häsiýeti ýokary bolan miweleriň hataryna degişlidir. Biziň Türkmenistan ýurdumyzda hem beýi urugyndan adaty beýi görnüşi ösdürilip ýetişdirilýär. Aslynda, beýiniň gelip çykan ýerleri Kawkaz we Ortaýer deňiz kenarýakalary hasaplanýar. Beýi agaç görnüşli we gyrymsy bag bolup, boýy 8 metre çenli ýetýär.
