Dünýäniň iň iri suw bentleri
Akar suwuň öňüne bent gurup, onuň güýjünden önümçilik üçin peýdalanyp bolýandygyna göz ýetireli bäri, adamzat jemgyýeti dünýäde iň iri, iň beýik suw bentlerini bina edipdir.
Dürli maksatlar, şol sanda elektrik energiýasyny almak üçin bina edilen bu täsin bentleriň gurluşygyna girişen hünärmenler, eýýamlar geçip, öz miras galdyran suw bentleriniň syýahatçylaryň hem ünsüni çekjekdigi barada, belki, pikirem eden däldirler. Ýöne bu, hakykatdan-da, şeýle.
Häzirki wagtda dünýäde suwdan elektrik energiýasyny almak üçin gurlan suw bentleriniň arasynda beýikligi boýunça ilkinji orun Täjigistanda, Nurek şäheriniň golaýynda ýerleşýän Nurek gidroelektrik stansiýasynyň bendine degişli edilýär. Taslama işlerine XX asyryň ortalarynda girişilip, 1972-nji ýylda ulanyşa girizilen bu bendiň beýikligi 304 metre barabardyr. Onuň Wahş derýasynyň boýunda ýerleşýän suw saklaýjy howdany hem eýeleýän meýdany boýunça dünýäde iň uly suw howdanlarynyň biridir. Onuň meýdany 98 inedördül kilometre deňdir.
Elektrik energiýasyny almak üçin gurlan suw bentleriniň sanawynda öňdäki orunlaryň birini hem Hytaýdaky Lasiwa bendi eýeleýär. Onuň beýikligi 250 metre barabardyr. Ol Sary derýanyň boýunda bina edilip, 2009-njy ýylda ulanyşa girizildi.
Şeýle-de Şweýsariýanyň Klezon-Diksens bendi özüniň beýikligi hem-de dag belentliklerinde ýerleşendigi bilen syýahatçylaryň ünsüni özüne çekýär.
Bu desgalara syn etmäge gelen syýahatçylar şol bir wagtda töweregiň ajaýyp gözelliklerinden hem lezzet alyp bilýälrer.
Asyr ÝAZMEDOW,
Türkmen döwlet binagärlik-gurluşykinstitutynyň talyby.
Ýagty geljegiň energiýa çeşmesi
Häzirki zaman ylmynyň we tehnologiýanyň çalt ösýän döwründe adamzadyň öňünde ekologiýa bilen baglanyşykly möhüm meseleler ýüze çykýar. Howanyň ýylylygy, hapalanmagy, tebigy serişdeleriň çäkliligi ýaly meseleler dünýä jemgyýetçiligini täze energiýa çeşmelerini gözlemäge mejbur edýär.
Innowasiýa arkaly durnukly geljege barýan ýol
«Gaýtadan dikeldilýän energiýa çeşmeleri» ylmy-önümçilik merkezinde «Gün, ýel gorlarynyň potensialyny kesgitlemek boýunça bitewi maglumatlar» merkezi döredilip, onuň esasynda «Gaýtadan dikeldilýän energiýa çeşmeleriniň internet portaly» işlenip taýýarlanyldy we häzirki wagtda onuň maglumatlar gory baýlaşdyrylýar.
Ýaşaýyş-durmuş şertlerini üpjün etmekde «ýaşyl» energiýanyň orny
Adamzadyň aňy ösdügiçe, islegler artyp, öz döwrüne görä talaplar täze görnüşde ýüze çykýar. Dünýäni herekete getirýän güýç energetika hasaplanýar.
Türkmenistan amala aşyrýan iri taslamalarynda ekologiýa syýasatyny ileri tutýar
Soňky ýyllarda tükeniksiz çeşmelerden alynýan «ýaşyl» energiýa (gaýtadan dikeldilýän energiýa) bolan gyzyklanma bütin dünýäde, şol sanda biziň Garaşsyz ýurdumyzda barha ýokarlanýar.
Ynsan bedenine ýokumly zeýtun miweleriniň möçberi artýar
Etrek etrabynyň «Gyzylbaýyr» daýhan birleşiginiň mes toprakly ýaýlasyndan uzak möhletleýin ýer bölegini alan Türkmenistanyň Senagatçylar we telekeçiler birleşmesiniň agzasy telekeçi Ymamberdi Jepbarow miweli baglary ýetişdirmek bilen meşgul bolýar.
