Jana şypaly garpyz
Türkmen topragynyň bereketli önümi bolan garpyz tomus paslynda suwsuzlygyňy gandyryjy, şirin tagamly, saglygyňa peýdaly, hemmeler tarapyndan uly höwes bilen saçaklara alynýan, günde diýen ýaly kabul edilýän önümleriň birine öwrülýär. Garpyzyň düzüminde A, B, C, E witaminleri, magniý, kaliý, kalsiý, fosfor, demir, natriý ýaly himiki elementler bar. Şeýle-de, onuň düzüminiň 90 göterimi suwdan ybaratdyr. Bu bolsa bedeniň suwunyň deňagramlylygyny saklamakda peýdalydyr.
Bu önüm bedenden suwlaryň tiz çykmagyny üpjün edýär hem-de dokluk duýgusyny döredýär. Bu bolsa horlanmak isleýänler üçin önümiň has-da peýdaly taraplarynyň biridir. Garpyzyň nerw we ýürek ulgamlarynyň kadaly işlemeginde peýdasynyň uludygy subut edildi. Onuň 100 gramynda 37 kkal, 0,9% fruktoza, 5% glýukoza, 3% saharoza, 2%-11%-e çenli mukdarda uglewodlar saklanýar.
Garpyzyň düzümindäki iň gymmatly elementleriň biri magniý bolup, ol gan damarlarynyň çeýeligini saklaýar we bedeniň holesterinden saplanmagyna getirýär. Adam bedeni üçin günüň dowamynda gerek bolan magniniň möçberini garpyzyň 150 gramyny iýmek bilen gazanyp bolýar.
Elbetde, garpyzyň saglyga has peýdaly boljagyny saýlamakda hem iş bar. Garpyz saýlananda, şikeslenen garpyzdan gaça durmaly, şeýle-de, ol öte kiçi ýa-da has uly bolmaly däl. Ortaça ululykdaky garpyzyň agramy 5 — 7 kilogram bolýar. Garpyzda sary reňkli ýeri bolsa, garpyz şonça-da bişen we süýji bolýar.
Kemal BERDIMÄMMEDOW,
Türkmen döwlet binagärlik-gurluşyk institutynyň talyby.
Çopantelpegiň adam saglygyna ýetirýän peýdaly täsirleri
Gadymy döwürlerden bäri halk lukmançylygynda şypaly ösümlik hökmünde giňden ulanylýan, dünýä ýurtlarynyň köpüsinde duş gelýän çopantelpek saglygymyz üçin örän peýdalydyr.
«Bejeriş binagärligi» hassalaryň ünsüni gussaly duýgulardan sowup, olarda ruhubelentlik döredýär
Ösümlikleriň, arassa howanyň, janly-jandarlaryň bejeriş ukyplary barada bilýän hem bolsak, binagärligiň şypa berijilik häsiýeti barada seýrek eşidilýär.
Gülli kelemiň peýdasy
Gülli kelemiň (brokkoli kelemi) watany gündogar Ortaýer deňzi sebiti hasaplanýar. Ol 2 ýyllyk ösümlik bolup, ýabany kelemden gelip çykýar. Häzirki wagtda hytaý, hindi, italýan, türk, fransuz, ispan we dünýäniň başga-da ýurtlarynyň aşhanalarynda giňden ulanylýar.
Çaganyň aň-akyl ösüşi üçin peýdaly önümler
Çaganyň aň-akyl taýdan kadaly ösmegi okuw-terbiýeçilik işinde esasy wezipe bolup durýar. Her bir ýaşda iýmitlenmegiň belli bir kadasy bolşy ýaly, çagalyk döwründe hem bu şeýledir.
Beýiniň peýdasy
Beýi peýdaly häsiýeti ýokary bolan miweleriň hataryna degişlidir. Biziň Türkmenistan ýurdumyzda hem beýi urugyndan adaty beýi görnüşi ösdürilip ýetişdirilýär. Aslynda, beýiniň gelip çykan ýerleri Kawkaz we Ortaýer deňiz kenarýakalary hasaplanýar. Beýi agaç görnüşli we gyrymsy bag bolup, boýy 8 metre çenli ýetýär.