Armydyň peýdasy
22:52 30.09.2022
Köpýyllyk miwe berýän agaçlaryň biri-de armytdyr. Häzirki wagtda onuň 500-den gowrak görnüşi bellidir. Miwäniň yşyklandyryja meňzeş, tegelek we silindr ýaly görnüşleri ösdürilip ýetişdirilýär. Armydyň gabygy ýuka we galyň, reňki açyk, goýy sary, goňur we gyzyl mämişi bolýar.
Bu miwe saglygy goramakda we berhiz saklamakda örän peýdalydyr. Onuň 100 gramynda 47 kkal saklanyp, düzüminde pektin kislotasy, A,B1, B2,B5, B6, B9, C, E, K, H we PP witaminleri bar. Armyt pes kaloriýaly önüm bolup, onuň iýmitlik gymmaty: 10 g uglewodlar, 0,3 g ýag, 0,4 g belok, 0,5 g krahmal, 0,7 g kül, takmynan 10 g saharid, 0,5 g organiki kislotalar we 3 g iýmit süýümlerinden ybarat. Miwe minerallara hem baýdyr. Düzüminde bar bolan kaliý, kalsiý, natriý, magniý, fosfor, sink, ýod, demir, hlor, bor, kükürt, mis ýaly minerallar armydyň iýmitlik gymmatyny has-da artdyrýar.
Armyt holesteriniň ýüze çykmagynyň öňüni alyp, aşgazan asty mäzinden kynçylyk çekýän adamlar üçin peýdalydyr. Sebäbi, onuň düzüminde fruktoza glýukozadan köp nukdarda saklanýar. Şonuň üçin-de, armyt semizlikden we süýji keselinden ejir çekýän adamlar üçin hem peýdalydyr. Witaminleriň we minerallaryň köp bolmagy sebäpli armyt bedeniň bakteriýalara we wiruslara garşylygyny güýçlendirýär. Armytdaky efir ýaglary çişlere we ruhypeslige garşy netijeli göreşmäge kömek edýär. Şeýle-de, ol içege mikroflorasyna peýdaly täsir edýär, iýmit siňdirişini we metabolizmi gowulandyrýar. Armytdaky kaliý bagyrda we böwreklerde duzlaryň döremeginiň öňüni alýar.
Lukmanlar armydy açgarna iýmezligi maslahat berýärler. Şeýle ýagdaýda miwe aşgazanda, iýmit-siňdiriş ulgamynda agyrlygy döredip bilýär. Şonuň ýaly-da, miwäniň ýanyndan suw içmek ýaramaz täsirlere eltýär. Umuman, iýmit siňdiriş ulgamynda näsazlyk bolan adamlara armyt iýmek howply hasaplanýar. Gartaşan adamlara hem bu miwäni kabul etmekden saklanmak ýerlikli bolar.
Begli ÖWEZOW,
Türkmen döwlet binagärlik-gurluşyk institutynyň talyby.
Çaganyň aň-akyl ösüşi üçin peýdaly önümler
Çaganyň aň-akyl taýdan kadaly ösmegi okuw-terbiýeçilik işinde esasy wezipe bolup durýar. Her bir ýaşda iýmitlenmegiň belli bir kadasy bolşy ýaly, çagalyk döwründe hem bu şeýledir.
Beýiniň peýdasy
Beýi peýdaly häsiýeti ýokary bolan miweleriň hataryna degişlidir. Biziň Türkmenistan ýurdumyzda hem beýi urugyndan adaty beýi görnüşi ösdürilip ýetişdirilýär. Aslynda, beýiniň gelip çykan ýerleri Kawkaz we Ortaýer deňiz kenarýakalary hasaplanýar. Beýi agaç görnüşli we gyrymsy bag bolup, boýy 8 metre çenli ýetýär.
Nohudyň peýdasy
Nohut — iň gadymy ösümlikleriň biri. Onuň watany günorta-günbatar Aziýa we ýakyn Gündogar hasaplanýar. Ösümlik bu ýerlerde miladydan öňki 7-nji müňýyllykda ösdürilip ýetişdirilipdir. Dünýäde nohudyň 70-e golaý görnüşi belli bolup, olardan diňe iki görnüşi giňden ulanylýar. Ol gök çig görnüşinde we gabykly bişen görnüşinde ulanylýar. Ösümlik beloklaryň ajaýyp çeşmesidir. Onuň 100 gramynda takmynan 25 gram belok bar. Şonuň üçin nohut sagdyn iýmitlenişiň aýrylmaz bölegi hasaplanýar.
Greýpfrut — peýdaly miwe
Greýpfrut tropiki miwelere degişli bolup, onuň watany Barbados adasy hasaplanýar. Ol elmydama ýaşyl öwüsýän agaçda ýetişip, sowuk howany halamaýar. Miwe ýolunmanka daşky görnüşi boýunça üzüme çalym edýär.
Täze jaýyň gurluşygy — peýdaly maslahatlar
Täze jaýyň gurluşygy her bir adamyň durmuşynda jogapkärli we wajyp aladalaryň biri bolup durýar. Jaý gurluşygy köp wagt, zähmet we serişde talap edýär. Bu işde ýyllaryň dowamynda toplanan peýdaly maslahatlar oňat netijeleri berip bilýär.
