Ananas – peýdaly miwe
20:26 11.10.2022
Watany Günorta Amerika hasaplanylýan ananasy ösdürip ýetişdirmek XIX asyryň başlarynda has-da giň gerime eýe bolupdyr. Häzirki wagtda bu miwe Taýlandda, Flippinlerde we Braziliýada köpçülikleýin öndürilýär. Ananasyň süýji, ýakymly ysly we şireli miwesi ony köpleriň islegli miwesine öwürdi. Şeýle-de, onuň beden üçin peýdaly aýratynlyklary aýratyn bellenmäge mynasypdyr.
Bedendäki artykmaç ýaglary ýakmakda, içegeleriň, iýmit siňdiriş ulgamynyň we aşgazan asty mäziniň işleýşini gowlandyrmakda ananasyň peýdasy uludyr. Şeýle-de, bu miwe horlanmak isleýän adamlar üçin gerekli önümleriň biridir. Ananas minerallaryň hazynasydyr. Onuň düzüminde ýod, marganes, magniý, kalsiý, fosfor, kaliý, sink we mis ýaly elementler bar. Onda А, В, С, РР witaminleri bolup, 100 gram iýmitlik gymmaty 49 kkal, düzüminiň 15 göterimi şeker we 86 göterimi suw bolanlygy sebäpli hem ananasyň eti örän süýji we şirelidir.
Ananas bronhit, öýken, aşgazan asty mäziniň kesellerinde, bagryň we böwrekleriň kemçiliginde, gipertoniýa, ateroskleroz, ýürek-damar, newrologiki näsazlyklarda we başga-da ençeme ýagdaýlarda giňden ulanylýar. Miwäniň düzüminde kaliýniň köp bolmagy bedende bar bolan artykmaç suwuklyklary çykarmakda ähmiýetlidir. Ananasda bromelain (ýörite ferment toplumy) bar, ol bolsa bedende beloklaryň we ýaglaryň çalt bölünmegini üpjün edýär, şonuň üçin bu miwe horlanmaklykda ähmiýetlidir.
Miwe kislotalarynyň köp bolmagy sebäpli, ananas gastrit, ýokary turşulyk we aşgazan ýarasy bolan adamlar üçin zyýanlydyr. Hamyla zenanlara hem ananasy iýmitinden aýyrmak maslahat berilýär. Ananasda köp mukdarda C witamini bar. Gündelik beden üçin gerek bolan askorbin kislotasyny ananasyň 200 gramyny iýmek bilen alyp bolar. B witaminleri (B1, B2, B6) metabolizmi kadalaşdyrmaga, içegäniň işleýşini gowulaşdyrmaga, şeýle hem beloklaryň, ýaglaryň we uglewodlaryň siňmegine kömek edýär. A witamini bolsa bedenden erkin radikallary aýyrýan ajaýyp antioksidantdyr.
Röwşen AMANDURDYÝEW,
Türkmen döwlet binagärlik-gurluşyk institutynyň talyby.
Çaganyň aň-akyl ösüşi üçin peýdaly önümler
Çaganyň aň-akyl taýdan kadaly ösmegi okuw-terbiýeçilik işinde esasy wezipe bolup durýar. Her bir ýaşda iýmitlenmegiň belli bir kadasy bolşy ýaly, çagalyk döwründe hem bu şeýledir.
Beýiniň peýdasy
Beýi peýdaly häsiýeti ýokary bolan miweleriň hataryna degişlidir. Biziň Türkmenistan ýurdumyzda hem beýi urugyndan adaty beýi görnüşi ösdürilip ýetişdirilýär. Aslynda, beýiniň gelip çykan ýerleri Kawkaz we Ortaýer deňiz kenarýakalary hasaplanýar. Beýi agaç görnüşli we gyrymsy bag bolup, boýy 8 metre çenli ýetýär.
Nohudyň peýdasy
Nohut — iň gadymy ösümlikleriň biri. Onuň watany günorta-günbatar Aziýa we ýakyn Gündogar hasaplanýar. Ösümlik bu ýerlerde miladydan öňki 7-nji müňýyllykda ösdürilip ýetişdirilipdir. Dünýäde nohudyň 70-e golaý görnüşi belli bolup, olardan diňe iki görnüşi giňden ulanylýar. Ol gök çig görnüşinde we gabykly bişen görnüşinde ulanylýar. Ösümlik beloklaryň ajaýyp çeşmesidir. Onuň 100 gramynda takmynan 25 gram belok bar. Şonuň üçin nohut sagdyn iýmitlenişiň aýrylmaz bölegi hasaplanýar.
Greýpfrut — peýdaly miwe
Greýpfrut tropiki miwelere degişli bolup, onuň watany Barbados adasy hasaplanýar. Ol elmydama ýaşyl öwüsýän agaçda ýetişip, sowuk howany halamaýar. Miwe ýolunmanka daşky görnüşi boýunça üzüme çalym edýär.
Täze jaýyň gurluşygy — peýdaly maslahatlar
Täze jaýyň gurluşygy her bir adamyň durmuşynda jogapkärli we wajyp aladalaryň biri bolup durýar. Jaý gurluşygy köp wagt, zähmet we serişde talap edýär. Bu işde ýyllaryň dowamynda toplanan peýdaly maslahatlar oňat netijeleri berip bilýär.
