Nar — ýokumly miwe

13:17 19.11.2022

https://ussatnews.com/storage/posts/4642/original-16378912ae2da0.jpeg

Nar miwesi baradaky ýatlamalar öz gözbaşyny müňýyllyklardan alyp gaýdýar. Bu miwäniň daşky görnüşi, özboluşly goýy gyzyl reňki, täje meňzeş ösüntgisi onuň «şalaryň miwesi» adyna eýe bolmagyny düşündirýär. Gadymy zamanlarda halklaryň köpüsi nara ylahy miwe hökmünde garapdyrlar. Onuň gülleri we miweleri baýlygyň, bolçulygyň we hasyllylygyň nyşany hasaplanypdyr. Taryhçy alymlar naryň şekillerini Müsür piramidalarynyň bezeglerinde, gadymy Wizantiýanyň matalarynyň nagyşlarynda, gadymy Gresiýanyň we arap döwletleriniň bezeglerinde ýüze çykarypdyrlar. Bu miwäniň taryhynyň baý bolşy ýaly, onuň düzümi, ynsan bedeni üçin peýdaly aýratynlyklary hem baýdyr.

Nar ýaprakly gyrymsy agaç bolup, miwesiniň diametri 5-12 sm, agramy 200 gram töweregi bolýar. Miwäniň esasynda punikalaginler we nar kislotasy bar. Punikalaginler nar şiresinde we gabygynda bolup, olar güýçli antioksidantlardyr. Nar kislotasy hem esasan miwäniň gabygynda jemlenip, wajyp biologiki aýratynlyklara eýedir. Miwäniň düzüminde kaloriýalar örän az mukdarda bolup, holesterin we doýgun ýaglar ýok. Düzümindäki C witamini immun ulgamyny berkitmekde örän netijelidir. Yzygiderli nar iýilende, ol bedeni ýaşaýyş üçin wajyp bolan B witamin toparlary, şeýle-de makro we mikroelementler bilen üpjün edýär.

Naryň düzüminde belok, ýag, uglewodlar, süýüm, tiamin, riboflawin, niasin, pantoten kislotasy, piridoksin, foliý kislotasy, witamin C, E, K, kaliý, natriý, kalsiý, demir, mis, marganes, magniý, sink, fosfor we selen ýaly wajyp elementleriň hemmesi saklanýar. Lukmanlaryň bellemegine görä, nar sowuklamada, iýmit siňdiriş ulgamynyň, ýürek, damar, dokumalaryň, myşsalaryň, süňkleriň näsazlyklarynda, şeýle-de birnäçe ýokanç kesellerde netijeli ulanylýar. Belläp geçsek, nar derman we gözellik serişdeleriniň önümçiliginde giňden ulanylýar we uly meşhurlykdan peýdalanýar.

Allamyrat ÝOLLYÝEW,

Türkmen döwlet binagärlik-gurluşyk institutynyň talyby.

Başga makalalar
165e747935707c.jpeg
Çaganyň aň-akyl ösüşi üçin peýdaly önümler

Çaganyň aň-akyl taýdan kadaly ösmegi okuw-terbiýeçilik işinde esasy wezipe bolup durýar. Her bir ýaşda iýmitlenmegiň belli bir kadasy bolşy ýaly, çagalyk döwründe hem bu şeýledir.


165b91eda2f571.jpeg
Beýiniň peýdasy

Beýi peýdaly häsiýeti ýokary bolan miweleriň hataryna degişlidir. Biziň Türkmenistan ýurdumyzda hem beýi urugyndan adaty beýi görnüşi ösdürilip ýetişdirilýär. Aslynda, beýiniň gelip çykan ýerleri Kawkaz we Ortaýer deňiz kenarýakalary hasaplanýar. Beýi agaç görnüşli we gyrymsy bag bolup, boýy 8 metre çenli ýetýär.


1658d4df34d0ed.jpeg
Nohudyň peýdasy

Nohut — iň gadymy ösümlikleriň biri. Onuň watany günorta-günbatar Aziýa we ýakyn Gündogar hasaplanýar. Ösümlik bu ýerlerde miladydan öňki 7-nji müňýyllykda ösdürilip ýetişdirilipdir. Dünýäde nohudyň 70-e golaý görnüşi belli bolup, olardan diňe iki görnüşi giňden ulanylýar. Ol gök çig görnüşinde we gabykly bişen görnüşinde ulanylýar. Ösümlik beloklaryň ajaýyp çeşmesidir. Onuň 100 gramynda takmynan 25 gram belok bar. Şonuň üçin nohut sagdyn iýmitlenişiň aýrylmaz bölegi hasaplanýar.

1658bce4e243ca.jpeg
Greýpfrut — peýdaly miwe

Greýpfrut tropiki miwelere degişli bolup, onuň watany Barbados adasy hasaplanýar. Ol elmydama ýaşyl öwüsýän agaçda ýetişip, sowuk howany halamaýar. Miwe ýolunmanka daşky görnüşi boýunça üzüme çalym edýär.


16586e84d1b85d.jpeg
Täze jaýyň gurluşygy — peýdaly maslahatlar

Täze jaýyň gurluşygy her bir adamyň durmuşynda jogapkärli we wajyp aladalaryň biri bolup durýar. Jaý gurluşygy köp wagt, zähmet we serişde talap edýär. Bu işde ýyllaryň dowamynda toplanan peýdaly maslahatlar oňat netijeleri berip bilýär.