Ýöremek — saglyga peýdaly
23:31 19.11.2022
Saglygyňy goramak, sagdyn ömür sürmek her bir ýaşda möhüm bolup durýar. «Sagdyn bedende — sagdyn ruh» diýlişi ýaly, ynsan özüni güýç-kuwwatly, ruhubelent, göwnaçyk duýanda, onuň durmuşy we ýaşaýşy has-da gözelleşýär. Saglygyňy berkitmegiň, göwnüňi açmagyň, ruhuňy götermegiň ýönekeý we elýeterli görnüşleriniň biri-de arassa howada ýöremekdir.
Hünärmenler ýöremegiň peýdalydygyny we her bir adam üçin günüň dowamynda azyndan 30 minut arassa howada ýöremegiň zerurdygyny belleýärler. Ýöremek arkaly ynsanyň bedeni işjeňleşýär, taplanýar, dem alyş ýollary açylýar, nerw ulgamy rahatlaşýar we ýaramaz duýgulardan saplanýar. Ýöremegiň peýdalary ylmy taýdan subut edilip, ol dürli näsazlyklarda bejergi hökmünde ulanylýar. Meselem, günde 30 minut yzygiderli ýöremek, içegede çiş emele gelmek ähtimallygyny 30% azaldyp biler, azyndan ýarym sagat çalt tizlik bilen ýöremek ýürek-damar ulgamyna peýdaly täsir edip, gan basyşyny sazlaýar, aýaklaryň gan damarlarynyň tonusyny saklamaga kömek edýär we gan-damar keselleriniň döremeginiň ähtimallygyny peseldýär.
Lukmanlaryň bellemegine görä, ýöremek adernaliniň we kortizolyň derejesini peseldip, gandaky endorfinleriň mukdaryny artdyrýar. Bu bolsa bedeniň fiziki işjeňligini we çeýeligini ýokarlandyrýar. Şeýle-de, ýörelende bedende kalsiý çalt özleşdirilýär, netijede hereket-daýanç ulgamlarynyň işi sazlaşýar we süňkler berkeýär. Ýöremek köp energiýa talap edýän işjeňlik bolmasa-da, onda bedeniň kaloriýasy netijeli sarp edilýär.
Saglygy dikeldiji ýöriş — 200 ýyllyk taryhy bolan bejergi toplumy. Maglumatlara görä, XIX asyrda Ýewropada dürli kesellerde tebigatyň gözel ýerlerinde ýöremegi, gezelenç etmegi bejergi hökmünde näsaglara belläpdirler. Saglygy dikeldiji ýörişde esasan, haýal we çalt ýöremek, düz we päsgelçilikli ýerlerden ýöremek ulanylýar. Bejergi 5-10 minutyň dowamynda haýal ýöremekden başlanýar, soňlugy bilen çalt ýöremäge geçilýär. Şeýlelikde, haýal we çalt ýöremek gezekleşdirilýär. Ýörelende dem alşyňy bir derejede saklamak we arasynda uludan dem almak möhümdir. Şeýle bejerginiň, fiziki işjeňligiň dowamlylygy 30-40 minut aralygynda bolýar.
Daýanç WELIÝEW,
Türkmen döwlet binagärlik-gurluşyk institutynyň talyby.
Çaganyň aň-akyl ösüşi üçin peýdaly önümler
Çaganyň aň-akyl taýdan kadaly ösmegi okuw-terbiýeçilik işinde esasy wezipe bolup durýar. Her bir ýaşda iýmitlenmegiň belli bir kadasy bolşy ýaly, çagalyk döwründe hem bu şeýledir.
Beýiniň peýdasy
Beýi peýdaly häsiýeti ýokary bolan miweleriň hataryna degişlidir. Biziň Türkmenistan ýurdumyzda hem beýi urugyndan adaty beýi görnüşi ösdürilip ýetişdirilýär. Aslynda, beýiniň gelip çykan ýerleri Kawkaz we Ortaýer deňiz kenarýakalary hasaplanýar. Beýi agaç görnüşli we gyrymsy bag bolup, boýy 8 metre çenli ýetýär.
Nohudyň peýdasy
Nohut — iň gadymy ösümlikleriň biri. Onuň watany günorta-günbatar Aziýa we ýakyn Gündogar hasaplanýar. Ösümlik bu ýerlerde miladydan öňki 7-nji müňýyllykda ösdürilip ýetişdirilipdir. Dünýäde nohudyň 70-e golaý görnüşi belli bolup, olardan diňe iki görnüşi giňden ulanylýar. Ol gök çig görnüşinde we gabykly bişen görnüşinde ulanylýar. Ösümlik beloklaryň ajaýyp çeşmesidir. Onuň 100 gramynda takmynan 25 gram belok bar. Şonuň üçin nohut sagdyn iýmitlenişiň aýrylmaz bölegi hasaplanýar.
Greýpfrut — peýdaly miwe
Greýpfrut tropiki miwelere degişli bolup, onuň watany Barbados adasy hasaplanýar. Ol elmydama ýaşyl öwüsýän agaçda ýetişip, sowuk howany halamaýar. Miwe ýolunmanka daşky görnüşi boýunça üzüme çalym edýär.
Täze jaýyň gurluşygy — peýdaly maslahatlar
Täze jaýyň gurluşygy her bir adamyň durmuşynda jogapkärli we wajyp aladalaryň biri bolup durýar. Jaý gurluşygy köp wagt, zähmet we serişde talap edýär. Bu işde ýyllaryň dowamynda toplanan peýdaly maslahatlar oňat netijeleri berip bilýär.
