Taryhy maglumatlara görä, biziň eýýamymyzdan öňki VIII asyrda balarylar grekler tarapyndan eldekileşdirilipdir. Balarylaryň diňe bir balyny almak bilen çäklenmän, eýsem ary mumyny we ýelimini dermanlyk hökmünde hem ulanypdyrlar. Biziň eýýamymyzdan öňki 600-nji ýyllarda Rodosse şäherinde bir tarapynda balarysy, beýleki tarapynda küýze şekillendirilen pul ýüze çykypdyr. Alymlaryň çaklamasyna görä, küýze bal salynýan gaby aňladýar.

Balaryçylygy senagat taýdan osdürmekligiň düýbüni tutujy Awram Ýewlampiýewiç Titow (1873-1942) hasaplanylýar. XIX asyrda balary maşgalasynyň biologiýasyny düýpli öwrenmekde ony saklamak,köpeltmek bilen bagly üýtgeşiklik bolup geçýär. Bal almak we saklamak üçin ulanylýan balary gutusy kämilleşdirilýär. Baly aljak bolanlarynda arylary tüsse berip kowupdyrlar. Soňra güýç bilen gysyp, balyny alypdyrlar hem-de çykan baly elekden süzüpdirler. Ary baly iýmitlik, dermanlyk, berhizlik üçin ulanylýar.  

Biziň ýurdumyzda balaryçylyk bilen meşgullanyp başlanylanyna 100 ýyldan gowrak wagt geçdi.Balary maşgalasy ilkinji gezek Garrygala obasyna getirilendigi barada maglumatlar bar. 1981-njiýylda TSSR Ministrler Soweti balaryçylyk uprawleniýesini döretmegi ykrar edýär.  

Adamlar balarynyň berip biljek peýdasy barada täze-täze açyşlar edýärler. Balarynyň peýdaly önümlerinde: balynda, mumunda, ary ýeliminde, gül tozgajygynda, ary süýdünde, zaherinde kesel beriji häsiýetleriň bardygy ýüze çykaryldy. Balarylary oba hojalyk ekinlerini tozanlandyrmakda, olaryň hasyllygyny ýokarlandyrmakda we gowulandyrmakda hem möhüm orun eýeleýär.

Häzirki wagtda biziň ýurdumyzda hem azyk bolçulygyny upjün etmek üçin, her bir adama öndurijilikli zähmet chekmäge, halal zähmediň rehnedini görmäge ahli şertler döredilýär.

 Аýjemal ORAZOWA,

ТOHI-niň talyby.