Bedene eti – peýdaly önüm
Bedene eti ýeňil özleşdirilýän berhizlik önümlere degişlidir. Onuň düzüminde süňkler we myşsalar üçin peýdaly bolan beloklar köp mukdarda saklanýar. Bu bolsa sport bilen meşgullanýan adamlara, şeýle hem ösüp barýan çagalara peýdalydyr. Bedene etinde süňk we myşsa derisininiň ýagdaýyny gowulandyrýan kaliý, fosfor, mineral düzümleri, iýmit siňdiriş, nerw ulgamlarynyň işine oňaýly täsir edýän B witamin toparlary bar.
Lukmanlar ýürek-damar, hereket-daýanç ulgamynda, süňklerinde näsazlyk bolan adamlara bedene etini yzygiderli iýmegi maslahat berýär. Şeýle-de, bu önüm bagyr we öýken näsazlyklarynda örän peýdalydyr. Onuň düzümindäki demir ganyň ýagdaýyny gowulandyrýar we öndürijiligini işjeňleşdirýär, PP witamini süňk dokumalaryna oňaýly täsir edýär. Lukmanlar bedene etini süýji keseli bolan adamlara hem iýmegi maslahat berýärler.
Bedene etinde witaminlerden A, D, K we B topary (B1, B2, B3, B5, B6, B12), makro we mikro elementlerden kaliý, magniý, sink, demir, kalsiý, natriý, marganes we beýlekiler, aminokislotalardan alanin, leýsin, metionin, izoleýsin, sistin, tirozin, glisin, walin, arginin, lizin bar. Düzüminiň peýdaly elementlere baý bolmagy bedene etini has-da öňe çykarýar. Onuň diňe bir eti däl, eýsem ýumurtgasy hem saglygyňy dikeltmekde gymmatly önüm hasaplanýar.
Bedene etiniň 100 gramynda 21,8 gr belok, 14-17 gr ýaglar, 0,4 gr uglewodlar saklanýar. Şeýle-de, ony berhiz saklaýan adamlaryň iýmegi-de mümkindir. Önüm ýürek-damar ulgamynyň işini gowulandyrýar we keselleriň döremeginiň öňüni alýar, holesteriniň derejesini peseldýär, nerw ulgamyny güýçlendirýär we daşky täsir edijilere garşy göreşmekde ähmiýetli bolup durýar.
Şaguly HOJAGULYÝEW,
Türkmen döwlet binagärlik-gurluşyk institutynyň talyby.
Çopantelpegiň adam saglygyna ýetirýän peýdaly täsirleri
Gadymy döwürlerden bäri halk lukmançylygynda şypaly ösümlik hökmünde giňden ulanylýan, dünýä ýurtlarynyň köpüsinde duş gelýän çopantelpek saglygymyz üçin örän peýdalydyr.
«Bejeriş binagärligi» hassalaryň ünsüni gussaly duýgulardan sowup, olarda ruhubelentlik döredýär
Ösümlikleriň, arassa howanyň, janly-jandarlaryň bejeriş ukyplary barada bilýän hem bolsak, binagärligiň şypa berijilik häsiýeti barada seýrek eşidilýär.
Gülli kelemiň peýdasy
Gülli kelemiň (brokkoli kelemi) watany gündogar Ortaýer deňzi sebiti hasaplanýar. Ol 2 ýyllyk ösümlik bolup, ýabany kelemden gelip çykýar. Häzirki wagtda hytaý, hindi, italýan, türk, fransuz, ispan we dünýäniň başga-da ýurtlarynyň aşhanalarynda giňden ulanylýar.
Çaganyň aň-akyl ösüşi üçin peýdaly önümler
Çaganyň aň-akyl taýdan kadaly ösmegi okuw-terbiýeçilik işinde esasy wezipe bolup durýar. Her bir ýaşda iýmitlenmegiň belli bir kadasy bolşy ýaly, çagalyk döwründe hem bu şeýledir.
Beýiniň peýdasy
Beýi peýdaly häsiýeti ýokary bolan miweleriň hataryna degişlidir. Biziň Türkmenistan ýurdumyzda hem beýi urugyndan adaty beýi görnüşi ösdürilip ýetişdirilýär. Aslynda, beýiniň gelip çykan ýerleri Kawkaz we Ortaýer deňiz kenarýakalary hasaplanýar. Beýi agaç görnüşli we gyrymsy bag bolup, boýy 8 metre çenli ýetýär.