Kädi
11:29 03.01.2021
Türkmen topragynda bitýän ir-iýmişleriň, bakja önümleriniň her biriniň adam bedeni üçin peýdasyny hiç bir zat bilen deňär ýaly däl.
Güýz we gyş aýlarynda kädi iýmek örän peýdaly. Kädi berhiz we kesel bejeriji önüm hökmünde iň gymmatly hasaplanylýar. Onuň düzüminde köp mukdarda askorbin turşusy saklanýar. Kädiniň düzüminde karotin 3-9 mg çenli, käbir görnüşlerinde 38 mg çenli bar. Ol bakja önümleriniň arasynda düzümindäki demir boýunça birinji orunda durýar. Kädiniň düzüminde C, E, D, PP, B witaminler topary we seýrek duş gelýän T witamini bar. Olar diňe bir witamin ýetmezçiliginiň ornuny tutman, eýsem, bedendäki alyş-çalyş hadysasyny hem güýçlendirýär. Onuň düzüminde demir, fosfor we mis elementleriniň bolmagynyň ganazlyk we ateroskleroz keselleriniň öňüni almakda we bejermekde peýdasy köpdür. Ol bagyr, böwrek, iýmit siňdiriş agzalarynyň, ýürek-damar näsazlyklarynda we gan basyşy ýokary bolan näsaglara örän peýdalydyr. Kädiniň düzümindäki pektin kleçatka ateroskleroz keseliniň öňüni alýar. Bu madda damardaky holesteriniň we bedendäki zyýanly maddalaryň bölünip çykmagyna ýardam edýär. Ondaky pektin aşgazanda döreýän ýaranyň öňüni almaga we tiz bitmegine kömek edýär. Kädi şiresini bedendäki alyş-çalyş hadysasy bozulan wagtynda, semizlikde, süýji keselinde, böwrek we peşew haltasynda daş bolan nasaglara içmek örän peýdalydyr. Kädiniň düzümindäki A we C witaminleri bedendäki madda çalşygyny kadalaşdyrýar. Ol ýeňil siňýär, aşgazan-içege ulgamynyň işjeňligini artdyrýar. Onuň özüni ýa-da käşir, alma garylan şiresini içmek peýdalydyr.
Abadan BERDIÝEWA,
TSG we DSM-niň Saglygy goraýşyň habarlar merkeziniň bölüm müdiri.
Çaganyň aň-akyl ösüşi üçin peýdaly önümler
Çaganyň aň-akyl taýdan kadaly ösmegi okuw-terbiýeçilik işinde esasy wezipe bolup durýar. Her bir ýaşda iýmitlenmegiň belli bir kadasy bolşy ýaly, çagalyk döwründe hem bu şeýledir.
Beýiniň peýdasy
Beýi peýdaly häsiýeti ýokary bolan miweleriň hataryna degişlidir. Biziň Türkmenistan ýurdumyzda hem beýi urugyndan adaty beýi görnüşi ösdürilip ýetişdirilýär. Aslynda, beýiniň gelip çykan ýerleri Kawkaz we Ortaýer deňiz kenarýakalary hasaplanýar. Beýi agaç görnüşli we gyrymsy bag bolup, boýy 8 metre çenli ýetýär.
Nohudyň peýdasy
Nohut — iň gadymy ösümlikleriň biri. Onuň watany günorta-günbatar Aziýa we ýakyn Gündogar hasaplanýar. Ösümlik bu ýerlerde miladydan öňki 7-nji müňýyllykda ösdürilip ýetişdirilipdir. Dünýäde nohudyň 70-e golaý görnüşi belli bolup, olardan diňe iki görnüşi giňden ulanylýar. Ol gök çig görnüşinde we gabykly bişen görnüşinde ulanylýar. Ösümlik beloklaryň ajaýyp çeşmesidir. Onuň 100 gramynda takmynan 25 gram belok bar. Şonuň üçin nohut sagdyn iýmitlenişiň aýrylmaz bölegi hasaplanýar.
Greýpfrut — peýdaly miwe
Greýpfrut tropiki miwelere degişli bolup, onuň watany Barbados adasy hasaplanýar. Ol elmydama ýaşyl öwüsýän agaçda ýetişip, sowuk howany halamaýar. Miwe ýolunmanka daşky görnüşi boýunça üzüme çalym edýär.
Täze jaýyň gurluşygy — peýdaly maslahatlar
Täze jaýyň gurluşygy her bir adamyň durmuşynda jogapkärli we wajyp aladalaryň biri bolup durýar. Jaý gurluşygy köp wagt, zähmet we serişde talap edýär. Bu işde ýyllaryň dowamynda toplanan peýdaly maslahatlar oňat netijeleri berip bilýär.