Buýan — ýiti ýokanç kesellerden goranmakda netijeli serişde

19:06 23.01.2021

https://ussatnews.com/storage/posts/599/original-1600c2d8157505.jpeg

Ýakynda Germaniýanyň Essen uniwersitet hassahanasynyň alymlary koronawirusy ýok edýän derman serişdesini taýýarladylar. Onuň düzüminde buýan köküniň ekstraktynyň bardygy bellenildi. Buýan ynsan saglygy üçin taýsyz melhem. Ylmy çeşmeleriň habar bermegine görä, buýan kökünde glisirin, flawonoidler, steroidler, efir ýagy, C witamini, şeýle hem krahmal saklanýar. Glisiriniň mukdary 6%-e golaýlaýar. Onuň süýjüligi şekeriňkiden 40 esse ýokarydyr.

Gippokrat we Galen ýaly gadymyýetiň abraýly lukmanlary bejergi işlerinde buýan köküni giňden ulanypdyrlar. Meşhur Ibn Sina bolsa böwrek kesellerinde, gyzzyrmada we öýken kesellerinde buýan köküni maslahat beripdir.

Türkmenistanda buýan köki gadymy döwürlerden bäri dermanlyk maksady bilen peýdalanylýar. Hünärmenleriň baha bermegine görä, türkmen buýany hili we ulanylyş häsiýetleri boýunça dünýäde iň gowularynyň biri hasaplanylýar.

Häzirki wagtda Türkmenistanda innowasion tehnologiýalaryň esasynda buýan önümleriniň hilini ýokarlandyrmagyň üstünde işleýän «Buýan» agrosenagat toplumy bar. Köküň özi, onuň goýy we gury ekstrakty ýurtda hem-de daşary ýurtlarda uly islege eýedir. Ýurdumyzdaky buýan toplumynyň önümleriniň bir bölegi daşary ýurtlara eksport edilýär, beýleki bölegi bolsa «Saglyk» derman kärhanasynda ýokumly şirelere we melhemlik çaýlara öwrülýär. Aşgazan-içege, dem alyş ýollary, öýken we deri keselleriniň bire-bir emi bolan buýan kökünden taýýarlanan melhemlikler ýurdumyzyň dermanhanalarynda elýeterli bahadan ilata hödürlenilýär.

Türkmenistanyň Prezidentiniň «Türkmenistanyň dermanlyk ösümlikleri» atly köp jiltli ylmy-ensiklopedik kitabynda buýan köküniň peýdalanylyşy, ondan melhemlikleriň taýýarlanylyşy barada maglumatlar.

Peýdalanylyşy

Buýan köki ylmy hem-de halk lukmançylygynda içdäki ýaraly keselleriň, üsgülewügiň, böwrek, ýokarky dem alyş ýollarynyň, onkibarmak içegäniň sökelliklerinde sürgi hökmünde ir döwürlerden bäri ulanylyp gelinýär.

Ösümligiň dermanlyk köküni dürli garyndylaryňdyr çaýlaryň düzümine goşýarlar. Buýandan ýasalan kükrek eliksiri gägirdiji serişde hökmünde peýdalanylýar.

Hytaýda buýan gadym zamanlardan bäri belli. Bu ýerde ony garratmaýan serişde hökmünde peýdalanypdyrlar. Orta asyrlardaky lukmançylyk edebiýatlarynyň hemmesinde diýen ýaly buýan hakda köp maglumat berilýär. Buýanyň kökünden alnan toşaby meşhur gägirdiji serişde hökmünde ulanypdyrlar.

Buýan iýmit, konditer, reňk senagatynda, dürli içgileri taýýarlamakda giňden ulanylýar.

Derman taýýarlanylyşy hem ulanylyşy

Owradylan buýanyň bir nahar çemçesiniň (15 g) üstüne ýarym litr (500 ml) suw guýup, pessaý otda 10 minut gaýnatmaly. Taýýar bolan peti hasa bilen süzüp, 5 çaý çemçesinden (25 g) her gezek nahardan öň içmeli.

Owradylan köküň bir nahar çemçesiniň (15 g) üstüne bir bulgur (200 ml) gaýnag suw guýup, haýal ýanýan otda 15-20 minut gaýnatmaly. Emele gelen peti her gün bir nahar çemçesinden (15 g) 4-5 gezek içmeli.

Buýan köki garylan «kükrek çaýynyň» taýýarlanylyşy

Munuň üçin bir nahar çemçesi mukdaryndaky garyndynyň 3 bölegini atgulagyň ýapragy, 3 bölegini buýanyň köki we 4 bölegini dürotunyň ýapragy tutmaly. Garyndy taýýar bolansoň, üstüne iki bulgur (400 ml) gaýnag suw guýup, 20 minut goýmaly. Taýýar çaýy ýyly mahaly 1-2 bulgurdan (200-400 ml) içmeli.

 

 

Başga makalalar
165f9d3ed4c5c0.jpeg
Eserleri — ruhy hazyna

Magtymguly Pyragy türkmeniň ruhy sütünleriniň biridir. Akyldaryň döwredijiligi halkymyzyň durmuşynda we terbiýe mekdebinde mynasyp orun eýeleýär.


165f44c5a3a8f1.jpeg
Gaz akdyryjylaryň rowaçly gadamlary

«Türkmengaz» döwlet konserniniň «Türkmengazakdyryş» birleşiginiň «Daşoguzgazakdyryş» müdirliginiň gazçylary «Döwletabat — Derýalyk» ugry boýunça türkmen gazynyň dünýä bazaryna çykarylmagy ugrunda hem-de ýurdumyzyň demirgazyk welaýatynyň ilatynyň gymmatly «mawy ýangyç» bilen ýokary derejede üpjün edilmegi babatda nusgalyk işleri alyp barýarlar.


165dc6a2670a92.jpeg
Türkmenistanda habar beriş serişdeleriniň sanlylaşdyrylmagy täze mümkinçilikleri açýar

Ählumumy sanlylaşdyrma we internet asyry täze habar beriş serişdeleriniň döremegi üçin mümkinçilikleri açmak bilen çäklenmän, eýsem, sanly ulgamdan peýdalanýan okyjylaryň täze neslini kemala getirdi. Olar üçin maglumatlaryň esasy çeşmesi bolup metbugat sahypasy däl-de, kompýuteriň, planşetiň ýa-da smartfonyň multimedia ekrany hyzmat edýär.

165c31806f1f62.jpeg
Magtymguly Pyragynyň kanoniki portretiniň döreýşi

Döwlet şekillendiriş sungaty muzeýiniň zallarynyň birini Türkmenistanyň halk suratkeşi Aýhan Hajyýewiň döreden beýik şahyrymyz Magtymguly Pyragynyň kanoniki portreti bezeýär. Bu portret Magtymgulynyň keşbiniň hut şeýle bolandygyna ynamymyzy berkitdi. Ýogsa, eseriň döredilen wagty suratkeş bary-ýogy 23 ýaşynda eken, ol şonda-da fotosuraty bolmadyk şahyryň keşbini şekillendirmäge ýaýdanmandyr. A.Hajyýewiň ýerine ýetirmeginde Magtymgulynyň asyl keşbiniň emele gelşine düşünmek üçin bu eseriň döreýşiniň taryhyny ýatlamagy makul bildik.


165953ddc0ebdf.jpeg
Sergeý Lazarew joşgunly türkmen tomaşaçysynyň öňünde dyza çökdi (Arhiwdan 2014 ýyl)

Rus estradasynyň ýyldyzy Sergeý Lazarewiň Sportuň gyşky görnüşleri boýunça sport toplumynda guralan çykyşy diýseň uly şowhun döredip, tomaşaçylaryň müňlerçesinde gyzyklanma döretdi.