Greýpfrut — peýdaly miwe
12:12 27.12.2023
Greýpfrut tropiki miwelere degişli bolup, onuň watany Barbados adasy hasaplanýar. Ol elmydama ýaşyl öwüsýän agaçda ýetişip, sowuk howany halamaýar. Miwe ýolunmanka daşky görnüşi boýunça üzüme çalym edýär. Şonuň üçin onuň ady grape («üzüm») we fruit («miwe») sözlerinden gelip çykýar. Alymlar miwäniň apelsin bilen pomelo miweleriniň birleşiginden gelip çykandygyny çaklaýarlar. Miwäniň 20-ä golaý görnüşi bolup, olar reňki we agramy boýunça tapawutlanýarlar.
Greýpfrut saglygyňy goramakda örän peýdaly hasaplanýar. Miwäniň 100 gramynda 42 kilokaloriýa, 0,8 gr belok, 0,1 gr ýaglar, 10,7 gr uglewodlar, 1,6 gr iýmit süýümi, 22 mg kalsiý, 9 mg magniý, 18 mg fosfor, 0,1 mg demir, 135 mg kaliý elementleri bar. Şeýle-de, onuň düzüminde köp mukdarda A we С witaminleri, süýüm, kaliý we pektin bar. Önüm artykmaç agrama garşy göreşmekde, teniň we gan damarlarynyň saglygyny goramakda peýdalydyr.
Greýpfrut limon ýaly turşy bolmasa hem, onuň düzümindäki askorbin kislotasy has köpdür, bu bolsa garrama proseslerine garşy netijeli göreşmekde peýdalydyr. Ol adam bedeniniň ähli öýjükleriniň garramagy bilen göreşýär we immuniteti güýçlendirýär. Şeýle-de, onuň gabygynda A, B1, D, P witamin toparlary, minerallar we mikroelementler saklanýar.
Miwäniň düzümindäki iň gymmatly madda naringin we ösümlik flawonoidi hasaplanýar. Bu maddalar miwäniň ajymtyk tagam berýän ak bölejiklerinde saklanýar. Bu biologiki taýdan işjeň madda aşgazan-içege ulgamynyň işini kadalaşdyrýar we «erbet» holesterini aýyrýar, gan damarlaryny arassalaýar we ýürek-damar töwekgelçiliginden halas edýär. Lukmanlar bu özboluşly miwäniň gündelik iýmitde ulanylmagynyň möhümdigini belleýärler. Greýpfrudy nahardan öň 20-30 minut öň iýmek maslahat berilýär.
Azat ATAJANOW,
Döwletmämmet Azady adyndaky Türkmen milli dünýä dilleri institutynyň talyby.
Çaganyň aň-akyl ösüşi üçin peýdaly önümler
Çaganyň aň-akyl taýdan kadaly ösmegi okuw-terbiýeçilik işinde esasy wezipe bolup durýar. Her bir ýaşda iýmitlenmegiň belli bir kadasy bolşy ýaly, çagalyk döwründe hem bu şeýledir.
Beýiniň peýdasy
Beýi peýdaly häsiýeti ýokary bolan miweleriň hataryna degişlidir. Biziň Türkmenistan ýurdumyzda hem beýi urugyndan adaty beýi görnüşi ösdürilip ýetişdirilýär. Aslynda, beýiniň gelip çykan ýerleri Kawkaz we Ortaýer deňiz kenarýakalary hasaplanýar. Beýi agaç görnüşli we gyrymsy bag bolup, boýy 8 metre çenli ýetýär.
Nohudyň peýdasy
Nohut — iň gadymy ösümlikleriň biri. Onuň watany günorta-günbatar Aziýa we ýakyn Gündogar hasaplanýar. Ösümlik bu ýerlerde miladydan öňki 7-nji müňýyllykda ösdürilip ýetişdirilipdir. Dünýäde nohudyň 70-e golaý görnüşi belli bolup, olardan diňe iki görnüşi giňden ulanylýar. Ol gök çig görnüşinde we gabykly bişen görnüşinde ulanylýar. Ösümlik beloklaryň ajaýyp çeşmesidir. Onuň 100 gramynda takmynan 25 gram belok bar. Şonuň üçin nohut sagdyn iýmitlenişiň aýrylmaz bölegi hasaplanýar.
Täze jaýyň gurluşygy — peýdaly maslahatlar
Täze jaýyň gurluşygy her bir adamyň durmuşynda jogapkärli we wajyp aladalaryň biri bolup durýar. Jaý gurluşygy köp wagt, zähmet we serişde talap edýär. Bu işde ýyllaryň dowamynda toplanan peýdaly maslahatlar oňat netijeleri berip bilýär.
Awokadonyň peýdasy
Awokado Lawr maşgalasyna degişli bolan hemişe gök öwüsýän subtropik miwedir. Agajynyň boýy 20 metre çenli ýetýär. Miwesi bir tohumly armyt görnüşli bolup, miwäniň uzynlygy 5-den 20 sm, agramy 50g-dan 1.8 kg çenli bolýar. Miwäniň ady gadymy astekleriň dilinde «agaç ýumurtgasy» diýen manyny aňladýar.
