Arassaçylyk saglygyň gözbaşydyr

16:08 14.09.2021

https://ussatnews.com/storage/posts/1857/original-1614082a9c3dc2.jpeg

Güýz paslynyň gelmegi bilen howanyň häli-şindi üýtgäp durmagy netijesinde dürli ýokanç keselleriň duş gelmegi mümkin. Ýokanç keseller näsag adam asgyranda, üsgürende, gürleşende wiruslar howa ýaýrap, howa-damja ýollary bilen sagdyn adamlara kesel ýokuşyp bilýär. Ýiti respirator keselleri diňe howa-damja ýollary bilen ýokuşman, eýsem, galtaşma arkaly hem ýokuşyp biler, ýagny näsag adamyň ulanan hojalyk enjamlarynda, gapy tutawaçlarynda, şeýle-de öz ellerinde wirus ýokançlyklary galýar. Olary ellän adamlara wirusyň geçmek ähtimallygy ýokarlanýar.

Ýiti respirator wirusly keselleriň möwjeýän döwründe beden immunitetini pugtalandyrmagyň ähmiýeti uludyr. Ter we kakadylan miweler, täze sykylan şireler, ter gök otlardan taýýarlanan işdäaçarlar hem-de süýt önümleri beden immunitetini ýokarlandyrmak üçin örän peýdalydyr. Keseliň öňüni almak üçin kadaly, sagdyn iýmitlenmek, esasan hem, düzüminde C witamine baý önümleri iýmek peýdalydyr. С witamini adamlaryň kesellere garşy goraýjylyk ukybyny ýokarlandyrýar. Limonly, bally çaý, burçly unaş içmegiň keseliň ilkinji alamatlaryndan gutulmaga haýry kän. Derman otlaryndan taýýarlanylan çaýlary içmek diňe bedeniň gyzgynyny aýyrman, eýsem, keseliň ilkinji alamatlaryny bejermekde, immun ulgamyny berkitmekde hem örän peýdalydyr. Çopantelpekden, narpyzdan, ýandakdan we buýan kökünden taýýarlanan melhemleri ulanmak maslahat berilýär.

Arassaçylyk düzgünlerini doly we dogry berjaý etmek kesellerden goranmagyň iň ýönekeý, wajyp usulydyr. Elleriňi barmaklaryň arasy bilen gowy ýuwmaly, adamlar bilen howpsuz 2 metr araçägi saklamaly, agyz-burun örtügini talabalaýyk dakynmaly we her 2 sagatdan çalyşmaly. Adam asgyranda, üsgürende agzyny elýaglyk bilen tutmaly. Ýaşaýan, işleýän otagyňyzda üzärlik tütetmeli, otagyň içini, mebelleri, gapy tutawaçlaryny, pollary ýörite arassalaýjy serişdeler bilen arassalap durmaly.

Durmuşda arassaçylyk düzgünleriniň şertlerine biperwaý seredilende, adamyň saglyk ýagdaýynyň we işe ukyplylygynyň pese düşmegine getirýär. Gündeki durmuşda şahsy arassaçylyk düzgünleriniň talabynyň dogry berjaý edilmedik ýagdaýynda, ilki bilen, öz saglygyňa, soňra daş-töweregiňdäki adamlaryň saglygyna ýaramaz täsirini ýetirýär. Şahsy arassaçylyk düzgünlerini dogry berjaý etmek netijesinde adam saglygyny berkidip, uzak ýaşamaklygyna şert döredýär.

Parahat KAKAJAÝEW,

Türkmenistanyň Saglygy goraýyş işgärleriniň kärdeşler arkalaşygynyň Geňeşiniň başlygy.

Başga makalalar
165e747935707c.jpeg
Çaganyň aň-akyl ösüşi üçin peýdaly önümler

Çaganyň aň-akyl taýdan kadaly ösmegi okuw-terbiýeçilik işinde esasy wezipe bolup durýar. Her bir ýaşda iýmitlenmegiň belli bir kadasy bolşy ýaly, çagalyk döwründe hem bu şeýledir.


165b91eda2f571.jpeg
Beýiniň peýdasy

Beýi peýdaly häsiýeti ýokary bolan miweleriň hataryna degişlidir. Biziň Türkmenistan ýurdumyzda hem beýi urugyndan adaty beýi görnüşi ösdürilip ýetişdirilýär. Aslynda, beýiniň gelip çykan ýerleri Kawkaz we Ortaýer deňiz kenarýakalary hasaplanýar. Beýi agaç görnüşli we gyrymsy bag bolup, boýy 8 metre çenli ýetýär.


1658d4df34d0ed.jpeg
Nohudyň peýdasy

Nohut — iň gadymy ösümlikleriň biri. Onuň watany günorta-günbatar Aziýa we ýakyn Gündogar hasaplanýar. Ösümlik bu ýerlerde miladydan öňki 7-nji müňýyllykda ösdürilip ýetişdirilipdir. Dünýäde nohudyň 70-e golaý görnüşi belli bolup, olardan diňe iki görnüşi giňden ulanylýar. Ol gök çig görnüşinde we gabykly bişen görnüşinde ulanylýar. Ösümlik beloklaryň ajaýyp çeşmesidir. Onuň 100 gramynda takmynan 25 gram belok bar. Şonuň üçin nohut sagdyn iýmitlenişiň aýrylmaz bölegi hasaplanýar.

1658bce4e243ca.jpeg
Greýpfrut — peýdaly miwe

Greýpfrut tropiki miwelere degişli bolup, onuň watany Barbados adasy hasaplanýar. Ol elmydama ýaşyl öwüsýän agaçda ýetişip, sowuk howany halamaýar. Miwe ýolunmanka daşky görnüşi boýunça üzüme çalym edýär.


16586e84d1b85d.jpeg
Täze jaýyň gurluşygy — peýdaly maslahatlar

Täze jaýyň gurluşygy her bir adamyň durmuşynda jogapkärli we wajyp aladalaryň biri bolup durýar. Jaý gurluşygy köp wagt, zähmet we serişde talap edýär. Bu işde ýyllaryň dowamynda toplanan peýdaly maslahatlar oňat netijeleri berip bilýär.