Jöweniň unundan bişirilen çörek köp dertleriň dermany hasaplanylýar
Ata-babalarymyz jöweni gadym döwürlerden bäri ekipdirler hem-de ony iýmit maksatly ulanypdyrlar. Onuň unundan bişirilen çörege ene-mamalarymyz «zagara» diýip at beripdirler. Zagara çöregi, edil çowdary ýaly, melhemlik häsiýete eýe bolmak bilen, köp dertleriň dermany hasaplanylýar. Ol süýji keselli adamlar üçin iň gowy berhizlik iýmitdir. Gan basyşy ýokary adamlar hem zagara çöreginden haýyr tapýarlar. Jöweniň melhemlik häsiýetiniň ýokarylygy üçin ondan dürli tagamlary taýýarlapdyrlar.
Jöwen ösümliginiň düzüminde biologik işjeň maddalar: beloklar, ýag, uglewodlar, kletçatka, pektinler, saharoza, şeker, krahmalyň mukdary 70 — 72%, çalşyp bolmaýan aminokislotalaryň biri liziniň 15% we başga-da organiki däl birleşmeler saklanýar. Mundan başga-da, witaminlerden A, D, D2, D3 E, K, B1, B2, B3, B4, B5, B6, B9, B12, beta karotin, alfa — karotin saklanýar. Himiki elementlerden kalsiý, demir, magniý, fosfor, kaliý, natriý, sink, mis, marganes, selen, ftor ýaly elementlere baýdyr.
Taýýarlan Guwanç GURBANGELDIÝEW,
Türkmen döwlet binagärlik-gurluşyk institutynyň talyby.
Çopantelpegiň adam saglygyna ýetirýän peýdaly täsirleri
Gadymy döwürlerden bäri halk lukmançylygynda şypaly ösümlik hökmünde giňden ulanylýan, dünýä ýurtlarynyň köpüsinde duş gelýän çopantelpek saglygymyz üçin örän peýdalydyr.
«Bejeriş binagärligi» hassalaryň ünsüni gussaly duýgulardan sowup, olarda ruhubelentlik döredýär
Ösümlikleriň, arassa howanyň, janly-jandarlaryň bejeriş ukyplary barada bilýän hem bolsak, binagärligiň şypa berijilik häsiýeti barada seýrek eşidilýär.
Gülli kelemiň peýdasy
Gülli kelemiň (brokkoli kelemi) watany gündogar Ortaýer deňzi sebiti hasaplanýar. Ol 2 ýyllyk ösümlik bolup, ýabany kelemden gelip çykýar. Häzirki wagtda hytaý, hindi, italýan, türk, fransuz, ispan we dünýäniň başga-da ýurtlarynyň aşhanalarynda giňden ulanylýar.
Çaganyň aň-akyl ösüşi üçin peýdaly önümler
Çaganyň aň-akyl taýdan kadaly ösmegi okuw-terbiýeçilik işinde esasy wezipe bolup durýar. Her bir ýaşda iýmitlenmegiň belli bir kadasy bolşy ýaly, çagalyk döwründe hem bu şeýledir.
Beýiniň peýdasy
Beýi peýdaly häsiýeti ýokary bolan miweleriň hataryna degişlidir. Biziň Türkmenistan ýurdumyzda hem beýi urugyndan adaty beýi görnüşi ösdürilip ýetişdirilýär. Aslynda, beýiniň gelip çykan ýerleri Kawkaz we Ortaýer deňiz kenarýakalary hasaplanýar. Beýi agaç görnüşli we gyrymsy bag bolup, boýy 8 metre çenli ýetýär.