Çaga terbiýesinde peýdaly maslahatlar
Her bir ata-ene öz çagasynyň akylly, terbiýeli, başarjaň, maksada okgunly, ruhubelent, geljege ynamly adam bolup ýetişmegini isleýär. Şonuň üçin çaga terbiýesi ähli döwürlerde hem möhüm wezipeleriň hatarynda goýlupdyr. Türkmen halky nesil terbiýesini mukaddes hasaplap, bu babatda kemala gelen milli ýörelgelerini nesilden-nesle geçirip gelipdir. Häzirki zaman psihologiýa ylmynda nesil terbiýesinde peýdaly boljak ýönekeý, ýöne örän täsirli usullar, maslahatlar işlenip düzüldi. Geliň, olar bilen tanyş bolalyň.
Çaga — özbaşdak şahsyýet, onuň öz isleg-arzuwlary, garaýyşlary, maksatlary bolýar. Şonuň üçin çaganyň durmuşyny diňe öz islegiňize görä däl, eýsem onuň isleglerine görä hem gurnamagy başaryň.
Çaga bildirmezden gözegçilik esasynda özbaşdaklyk beriň. Onuň gyzyklanmalaryndan, hyýallaryndan, maksatlaryndan, aň-fiziki başarnyklaryndan habarly boluň. Onuň her bir üstünligini, hat-da ol kiçijek bolsa hem aýratyn belläp geçmegi, «berekellasyny» ýetirmegi we höweslendirmegi endik ediniň. Daşky dünýäni diňe gowy mysallar arkaly düşündiriň. Meselem, süýjilikleri kän iýseň dişiň çüýrär diýmän, eýsem olary az iýseň dişiň sagdyn hem-de owadan bolar diýiň. Çaga birzady janygyp düşündirjek bolanda, ony hökman diňläň, şeýle ýagdaýlarda üns bermezlik onuň özüne bolan ynamyny peseldip bilýär.
Çagaňyzy başga çagalar bilen deňeşdirip, olarda artykmaçlyk hasaplaýan häsiýetleriňizi çagaňyzda ýoklugyny duýduryp kemsitmäň. Ýatdan çykarmaň! çaganyň içki dünýäsi, häsiýetleri, ukyp-başarnyklary ene-atanyň özlerini alyp-barşy, dünýägaraýyşlary, ukyplary esasynda kemala gelýär. Çaga irki ýaşlaryndan ululara meňzemek isleýär, şonuň üçin ene-atanyň göreldesi nesil terbiýesinde möhüm orny eýeleýär.
Çaga derek hemme zady çözjek bolmaly däl. Onuň bilen maslahatlaşmak, deň derejede gürleşmek, diňlemek, pikirlerini bilmek bu günki kiçi çaganyň geljekde beýik şahsyýet bolup ýetişmeginde wajyp orny eýeläp bilýändir. Çaga elmydama ulular, esasan hem ene-atasy tarapyndan söýülýändigini, sylanýandygyny bilmelidir. Goý, durmuşymyzyň gül-gunçasy bolan çagalarymyz eşretli döwrümizde, bagtyýar ýurdumyzda gülüp-oýnap, sagdyn, asylly terbiýeli ösüp-kemala gelsinler.
Akgözel AKSAKOWA,
Ahal welaýatynyň Kaka etrabynyň Duşak şäherçesindäki 1-nji çagalar bagynyň terbiýeçisi.
Çopantelpegiň adam saglygyna ýetirýän peýdaly täsirleri
Gadymy döwürlerden bäri halk lukmançylygynda şypaly ösümlik hökmünde giňden ulanylýan, dünýä ýurtlarynyň köpüsinde duş gelýän çopantelpek saglygymyz üçin örän peýdalydyr.
«Bejeriş binagärligi» hassalaryň ünsüni gussaly duýgulardan sowup, olarda ruhubelentlik döredýär
Ösümlikleriň, arassa howanyň, janly-jandarlaryň bejeriş ukyplary barada bilýän hem bolsak, binagärligiň şypa berijilik häsiýeti barada seýrek eşidilýär.
Gülli kelemiň peýdasy
Gülli kelemiň (brokkoli kelemi) watany gündogar Ortaýer deňzi sebiti hasaplanýar. Ol 2 ýyllyk ösümlik bolup, ýabany kelemden gelip çykýar. Häzirki wagtda hytaý, hindi, italýan, türk, fransuz, ispan we dünýäniň başga-da ýurtlarynyň aşhanalarynda giňden ulanylýar.
Çaganyň aň-akyl ösüşi üçin peýdaly önümler
Çaganyň aň-akyl taýdan kadaly ösmegi okuw-terbiýeçilik işinde esasy wezipe bolup durýar. Her bir ýaşda iýmitlenmegiň belli bir kadasy bolşy ýaly, çagalyk döwründe hem bu şeýledir.
Beýiniň peýdasy
Beýi peýdaly häsiýeti ýokary bolan miweleriň hataryna degişlidir. Biziň Türkmenistan ýurdumyzda hem beýi urugyndan adaty beýi görnüşi ösdürilip ýetişdirilýär. Aslynda, beýiniň gelip çykan ýerleri Kawkaz we Ortaýer deňiz kenarýakalary hasaplanýar. Beýi agaç görnüşli we gyrymsy bag bolup, boýy 8 metre çenli ýetýär.
