Künji ýagy — derde däri
12:47 28.03.2023
Ýurdumyzda ilatymyzyň saglygyny goramak we keselleriň öňüni almak, ömir dowamlylygyny artdyrmak we sagdyn durmuş ýörelgesini berkarar etmek esasy ugurlaryň biri hasaplanýar. Şu nukdaýnazardan halkymyzyň dürli ýaş gatlaklarynyň wekilleri sagdyn durmuş endiklerine eýerýärler. Sagdyn ýaşaýşyň esasy görkezijilerinden biri-de dogry we sagdyn iýmitlenmekdir. Adam saglygy üçin peýdaly önümleriň biri hem künji ýagydyr.
Künji gadymy ekinleriň biri bolup, ondan ýokary hilli ýag alynýar. Künji ýagynyň aýratynlyklary ýokary baha eýedir, sebäbi bu ýagyň düzüminde saglyk üçin möhüm biologiki işjeň maddalar köpdir. Künjiniň dänesiniň 47 — 60 göterimi ýagdan ybarat bolup, ondan 46 — 50 göterime çenli ýag alynýar.
Künji ýagy akyl zähmeti bilen işleýän adamlara has-da peýdalydyr. Ol nerw ulgamynyň, beýniniň kadaly we oňat işlemegini üpjün edýär, ýatkeşligi we ünsi güýçlendirýär. Aşgazan, garyn-içege, bagyr kesellerinde hem künji ýagy has ýaramly hasaplanýar.
Künji ýagy halk tebipçiliginde, lukmançylykda, tagamlary taýýarlamakda işjeň ulanylýar. Ýagy gök işdäaçarlara, sowuk we gyzgyn naharlara goşmak mümkin. Ol naharlara arassa tagam we hoşboý ys, möhüm witaminler we mikroelementler bilen baýlaşdyrýar. Lukmanlaryň bellemegine görä, künji ýagy ýürek-damar keselleriniň, insultyň, infarktyň, aterosklerozyň döremek howpunyň öňüni alýar. Onuň düzüminde holesteriniň ýoklugy we ganda bar bolan holesteriniň derejesini peseltmek aýratynlygy bu önümiň ähmiýetini has-da artdyrýar.
Lukmanlar künji ýagynyň düzüminiň esasy düzüjileri sesamin, sesamol we sesamolin bolup, olar öz gezeginde howply döremeleriň öňüni almakda netijelidigini belleýärler. Onuň kämillik ýaşyna ýeten we uly ýaşly zenanlar üçin peýdasy uludyr. Ol garmon alyş-çalşygyny kadalaşdyrýar, göwrelilik we laktasiýa döwründe bedeniň ösümlik ýagyna bolan zerurlygyny kanagatlandyrýar. Ýagyň ýeterlikli bolmagy öýjükleriň garramagyny haýalladýar, deride we dyrnaklarda döreýän agryny peseldýär.
Taýýarlan Aýgül ZERIPBAÝEWA,
«Türkmenhimiýa» döwlet konserniniň Türkmenabat şäherindäki tehniki orta hünär okuw mekdebiniň talyby.
Çaganyň aň-akyl ösüşi üçin peýdaly önümler
Çaganyň aň-akyl taýdan kadaly ösmegi okuw-terbiýeçilik işinde esasy wezipe bolup durýar. Her bir ýaşda iýmitlenmegiň belli bir kadasy bolşy ýaly, çagalyk döwründe hem bu şeýledir.
Beýiniň peýdasy
Beýi peýdaly häsiýeti ýokary bolan miweleriň hataryna degişlidir. Biziň Türkmenistan ýurdumyzda hem beýi urugyndan adaty beýi görnüşi ösdürilip ýetişdirilýär. Aslynda, beýiniň gelip çykan ýerleri Kawkaz we Ortaýer deňiz kenarýakalary hasaplanýar. Beýi agaç görnüşli we gyrymsy bag bolup, boýy 8 metre çenli ýetýär.
Nohudyň peýdasy
Nohut — iň gadymy ösümlikleriň biri. Onuň watany günorta-günbatar Aziýa we ýakyn Gündogar hasaplanýar. Ösümlik bu ýerlerde miladydan öňki 7-nji müňýyllykda ösdürilip ýetişdirilipdir. Dünýäde nohudyň 70-e golaý görnüşi belli bolup, olardan diňe iki görnüşi giňden ulanylýar. Ol gök çig görnüşinde we gabykly bişen görnüşinde ulanylýar. Ösümlik beloklaryň ajaýyp çeşmesidir. Onuň 100 gramynda takmynan 25 gram belok bar. Şonuň üçin nohut sagdyn iýmitlenişiň aýrylmaz bölegi hasaplanýar.
Greýpfrut — peýdaly miwe
Greýpfrut tropiki miwelere degişli bolup, onuň watany Barbados adasy hasaplanýar. Ol elmydama ýaşyl öwüsýän agaçda ýetişip, sowuk howany halamaýar. Miwe ýolunmanka daşky görnüşi boýunça üzüme çalym edýär.
Täze jaýyň gurluşygy — peýdaly maslahatlar
Täze jaýyň gurluşygy her bir adamyň durmuşynda jogapkärli we wajyp aladalaryň biri bolup durýar. Jaý gurluşygy köp wagt, zähmet we serişde talap edýär. Bu işde ýyllaryň dowamynda toplanan peýdaly maslahatlar oňat netijeleri berip bilýär.
