Künji ýagy — derde däri
12:47 28.03.2023
Ýurdumyzda ilatymyzyň saglygyny goramak we keselleriň öňüni almak, ömir dowamlylygyny artdyrmak we sagdyn durmuş ýörelgesini berkarar etmek esasy ugurlaryň biri hasaplanýar. Şu nukdaýnazardan halkymyzyň dürli ýaş gatlaklarynyň wekilleri sagdyn durmuş endiklerine eýerýärler. Sagdyn ýaşaýşyň esasy görkezijilerinden biri-de dogry we sagdyn iýmitlenmekdir. Adam saglygy üçin peýdaly önümleriň biri hem künji ýagydyr.
Künji gadymy ekinleriň biri bolup, ondan ýokary hilli ýag alynýar. Künji ýagynyň aýratynlyklary ýokary baha eýedir, sebäbi bu ýagyň düzüminde saglyk üçin möhüm biologiki işjeň maddalar köpdir. Künjiniň dänesiniň 47 — 60 göterimi ýagdan ybarat bolup, ondan 46 — 50 göterime çenli ýag alynýar.
Künji ýagy akyl zähmeti bilen işleýän adamlara has-da peýdalydyr. Ol nerw ulgamynyň, beýniniň kadaly we oňat işlemegini üpjün edýär, ýatkeşligi we ünsi güýçlendirýär. Aşgazan, garyn-içege, bagyr kesellerinde hem künji ýagy has ýaramly hasaplanýar.
Künji ýagy halk tebipçiliginde, lukmançylykda, tagamlary taýýarlamakda işjeň ulanylýar. Ýagy gök işdäaçarlara, sowuk we gyzgyn naharlara goşmak mümkin. Ol naharlara arassa tagam we hoşboý ys, möhüm witaminler we mikroelementler bilen baýlaşdyrýar. Lukmanlaryň bellemegine görä, künji ýagy ýürek-damar keselleriniň, insultyň, infarktyň, aterosklerozyň döremek howpunyň öňüni alýar. Onuň düzüminde holesteriniň ýoklugy we ganda bar bolan holesteriniň derejesini peseltmek aýratynlygy bu önümiň ähmiýetini has-da artdyrýar.
Lukmanlar künji ýagynyň düzüminiň esasy düzüjileri sesamin, sesamol we sesamolin bolup, olar öz gezeginde howply döremeleriň öňüni almakda netijelidigini belleýärler. Onuň kämillik ýaşyna ýeten we uly ýaşly zenanlar üçin peýdasy uludyr. Ol garmon alyş-çalşygyny kadalaşdyrýar, göwrelilik we laktasiýa döwründe bedeniň ösümlik ýagyna bolan zerurlygyny kanagatlandyrýar. Ýagyň ýeterlikli bolmagy öýjükleriň garramagyny haýalladýar, deride we dyrnaklarda döreýän agryny peseldýär.
Taýýarlan Aýgül ZERIPBAÝEWA,
«Türkmenhimiýa» döwlet konserniniň Türkmenabat şäherindäki tehniki orta hünär okuw mekdebiniň talyby.
Çaga terbiýesinde peýdaly maslahatlar
Her bir ata-ene öz çagasynyň akylly, terbiýeli, başarjaň, maksada okgunly, ruhubelent, geljege ynamly adam bolup ýetişmegini isleýär. Şonuň üçin çaga terbiýesi ähli döwürlerde hem möhüm wezipeleriň hatarynda goýlupdyr. Türkmen halky nesil terbiýesini mukaddes hasaplap, bu babatda kemala gelen milli ýörelgelerini nesilden-nesle geçirip gelipdir.
Üstünlige ýetmegiň ýedi usuly
Şowlulyk we üstünlik adamlary hemişelik hem gyzyklandyryp geldi. Näme üçin hemme adamlaryň deňligine seretmezden, bir adam ilkinji gezek ýaryşa gatnaşýar we ýeňiji bolýar, beýlekilerde bolsa üstünlik ony görmezden geçýän ýaly bolýar diýip “Lukman Piter” belleýär.
Sport bilen meşgullanmaga başlamazdan öň maşk etmeli
Hünärmenler sport bilen meşgullanmagyň myşsalaryň we ýürek-damar ulgamynyň berkemegine peýda edýändigini belleýärler. Ýöne sportuň ol ýa-da beýleki görnüşi bilen meşgullanylanda nädogry hereket etmezlik we şikes almazlyk üçin şulary maslahat berýärler.
KOKOS AGAJYNYŇ PEÝDASY
Alymlaryň bellemegine görä, kokos agajy biziň günlerimize çenli saklanyp galan dünýädäki iň gadymy ösümlikleriň biri. Agajyň uzynlygy 25 metre, ýapraklarynyň uzynlygy 4 metre çenli ýetýär.
Kelem — saglyga peýdaly önüm
Kelemiň dürli görnüşleri bolup, olar saglyga edýän täsiri hem-de ulanylyşy boýunça tapawutlanýar. Häzirki wagtda kelemiň ak we gyzyl görnüşleri giňden ýaýrandyr. Lukmanlar bu önümi islendik ýaşda we saglyk bilen balanyşykly nähoşluklarda iýmegi maslahat berýär.