Gözüň goramagyň ýollary barada maslahatlar
19:57 09.06.2023
Älem dek giň gözlerimiz bilen dünýäni görýäris. Görer gözüň gymmadyny, ony goramagyň ýollary baradaky maslahatlary okyjylara ýetirmegi makul bildik.
Gözi goramak üçin ýörite iýmitlenmegiň öz düzgüni bar. Şonuň üçinem göz damarlaryny berkidiji iýmitleri iýmek has peýdalydyr. Gözümizi gün şöhlesinden goramagy hem unutmaly däldiris. Size hödürlejek maşyklarymyzyň siziň görer gözüňiziň hasda nurly, nerw öýjükleriniň ýadawlygynyň aýrylmagyna getirer hem-de gözi hereketlendiriji myşsalar berkär. Geliň, bular barada gysgaça durup geçeliň!
Telewizora seredende, kompýuteriň başynda, el telefonlaryny ullanan wagtyňyz, şeýle-de ýörän wagtyňyz oňurga sütünini - boýun oňurgasyny dogry we dik saklamaly. Oňaýly iş ýeri we onuň ýeterlik ýagtylygyny üpjün etmeli.
*Gözi Günüň ýiti şöhlesinden goramaly. Günden goraýan äýnek dakynmaly.
*Kitap okalanda, hat ýazylanda gözden 30 sm araçäkde bolmaly.
*Telewizor görlende, her 30-40 minutdan 5-10 minutlyk göze dynç bermeli.
*Çagalara günüň dowamynda 2 sagatdan köp monitoryň öňünde oturmak bolmaýar.
*Gözi goramak üçin ýörite iýmit düzgünlerini berjaý etmeli. Olar A, B, С witaminleri saklaýan balyk, bagyr, çernika, gara smorodina, şugundyr, käşir, kelem, garaly, ukrop, petruşka, gök sogan ýaly gök önümlerdir.
*Her 1-1,5 sagatdan 10-15 minut gözlere dynç bermeli; gözleri ýumup 8 gezek saga we çep tarapa aýlamaly, soň gözleri açyp çalt-çaltdan gyrpmaly.
*Göz bäbenegini ýokaryk-aşak hereketlendiriň. Gün içinde bu maşky 5-6 gezek gaýtalamaga synanyşyň!
*Gözleri saga, soňra çepe hereketlendiriň! Bu maşk gözi ýeterlik mukdarda çyglandyrmaga ýardam eder.
*Gözüňizi bar güýjüňiz bilen ýumup, 30 sekuntdan soňra giňden açyň! Bu maşky günde 4 gezek gaýtalamak ýeterlikdir.
*Gözüňiz bilen süýem barmagyň ujuna serediň, soňra barmagyňyzy ýokaryk-aşak hereket etdiriň, hereketi gözleriňiz bilen yzarlaň!
*Kelläňi yza agdaryp dem almaly, soň öňe egip demi goýbermeli.
*Gözüň ýadawlygyny aýyrmak üçin, pagtany gök çaýa ezip, gözüň üstünde goýsaň, göz damarynyň rahatlanmagyna peýdasy deger.
*Daşa ýakyna 1 minutlap seredip, soň burnuňdan 10-15sm ýakynlyga seretmeli.
Mähriban okyjylar gözleriňizi aýap saklaň! Gözümiz dünýämiziň aýnasy, kalbymyzyň nurudyr.
Leýla GARAJAÝEWA,
Myrat Garryýew adyndaky Türkmenistanyň Döwlet lukmançylyk uniwersitetiniň Göz keselleri kafedrasynyň kliniki ordinatory.
Gülli kelemiň peýdasy
Gülli kelemiň (brokkoli kelemi) watany gündogar Ortaýer deňzi sebiti hasaplanýar. Ol 2 ýyllyk ösümlik bolup, ýabany kelemden gelip çykýar. Häzirki wagtda hytaý, hindi, italýan, türk, fransuz, ispan we dünýäniň başga-da ýurtlarynyň aşhanalarynda giňden ulanylýar.
Çaganyň aň-akyl ösüşi üçin peýdaly önümler
Çaganyň aň-akyl taýdan kadaly ösmegi okuw-terbiýeçilik işinde esasy wezipe bolup durýar. Her bir ýaşda iýmitlenmegiň belli bir kadasy bolşy ýaly, çagalyk döwründe hem bu şeýledir.
Beýiniň peýdasy
Beýi peýdaly häsiýeti ýokary bolan miweleriň hataryna degişlidir. Biziň Türkmenistan ýurdumyzda hem beýi urugyndan adaty beýi görnüşi ösdürilip ýetişdirilýär. Aslynda, beýiniň gelip çykan ýerleri Kawkaz we Ortaýer deňiz kenarýakalary hasaplanýar. Beýi agaç görnüşli we gyrymsy bag bolup, boýy 8 metre çenli ýetýär.
Nohudyň peýdasy
Nohut — iň gadymy ösümlikleriň biri. Onuň watany günorta-günbatar Aziýa we ýakyn Gündogar hasaplanýar. Ösümlik bu ýerlerde miladydan öňki 7-nji müňýyllykda ösdürilip ýetişdirilipdir. Dünýäde nohudyň 70-e golaý görnüşi belli bolup, olardan diňe iki görnüşi giňden ulanylýar. Ol gök çig görnüşinde we gabykly bişen görnüşinde ulanylýar. Ösümlik beloklaryň ajaýyp çeşmesidir. Onuň 100 gramynda takmynan 25 gram belok bar. Şonuň üçin nohut sagdyn iýmitlenişiň aýrylmaz bölegi hasaplanýar.
Greýpfrut — peýdaly miwe
Greýpfrut tropiki miwelere degişli bolup, onuň watany Barbados adasy hasaplanýar. Ol elmydama ýaşyl öwüsýän agaçda ýetişip, sowuk howany halamaýar. Miwe ýolunmanka daşky görnüşi boýunça üzüme çalym edýär.
