Narpyzyň saglyga ýetirýän peýdaly täsirleri
Narpyz örän peýdaly, hoşboý ysly ösümlikdir. Ol kellagyryny, garyn-içege kesellerini, içgeçme, ýürek-damar näsazlygyny, öýken inçekesel, böwrek, bagyr, burun-bokurdak, dümew, sarygetirme, deridäki çiş, nerwi ulgamyny gowylandyrmakda, ukusyzlygy bejermekde gowy peýda edýär. Bedende, deride çiş-gabarçak emele gelse, narpyzyň suwy bilen ýuwnmak peýdalydyr. Onuň ergini, ýapragy agzyňyzdaky ýakymsyz ysy aýyrýar. Narpyz ýapragy agyrýan dişe, güýçli kellagyry peýda bolanda maňlaýa goýulsa, agyry tiz aýrylýar. Onuň gaýnadylan ýapragynyň suwyny nahardan 30 minut öň az mukdarda içmek maslahat berilýär.
Narpyz suwarymly ýerlerde we güzerleriň gyrasynda, kiçijik ýaplaryň gyrasynda ösüp bilişi ýaly töwereginde suw bolan her ýerde görmek bolýar. Ýabany narpyzyň düziminde mentoldan başgada pinen, limonen, phelladren, terppenler ýaly birgiden ýeterlikli ýaglar bardyr. Dem alyş ýollaryny arassalamakda Mentolyň ägirt uly peýdasynyň bardygy gadymy döwür medisinasynda-da we häzirki döwür medisinasynda-da gaty gowy bilinýändir.
Orta asyrlarda narpyzyň başga bir täsirli aýratynlygy ýüze çykarylypdyr. Bu otyň mör-möjeklere garşy göreşde kömegi degipdir. Hemmämiziň bilişimiz ýaly, narpyz hakykatdan hem, taryhda yz galdyran we häzirem isleg bildirilýän güýçli derman serişde hökmünde ulanylýar.
Narpyzyň düziminde C, B3, B5, B2, B6, B9, A witaminleri agdyklyk edýär. Makroelementlerden: kaliý, kalsiý, magniý, fosfor, natriý. Mikroelementlerden: demir, margens, sink, mis ýaly wajyp elementler bar. Narpyzy çaýa goşup ulanmak has-da ýörgünli tärleriň biridir. Şeýle dermanlyk çaý kelleagyryny köşeşdirmekde, horlanmakda, üsgülewigi aýyrmakda örän ähmiýetlidir.
Narpyz dürli tagamlary, işdäaçarlary taýýarlamakda tagam, ys beriji hökmünde ulanylýar .Narpyzyň hoşboý ysy işdäňi açyp, tagamyň has-da lezzetli, peýdaly bolmagyna sebäp bolýar.
Taýýarlan: Amanmyrat ANNAMYRADOW,
Türkmen oba hojalyk institutynyň talyby.
Çopantelpegiň adam saglygyna ýetirýän peýdaly täsirleri
Gadymy döwürlerden bäri halk lukmançylygynda şypaly ösümlik hökmünde giňden ulanylýan, dünýä ýurtlarynyň köpüsinde duş gelýän çopantelpek saglygymyz üçin örän peýdalydyr.
«Bejeriş binagärligi» hassalaryň ünsüni gussaly duýgulardan sowup, olarda ruhubelentlik döredýär
Ösümlikleriň, arassa howanyň, janly-jandarlaryň bejeriş ukyplary barada bilýän hem bolsak, binagärligiň şypa berijilik häsiýeti barada seýrek eşidilýär.
Gülli kelemiň peýdasy
Gülli kelemiň (brokkoli kelemi) watany gündogar Ortaýer deňzi sebiti hasaplanýar. Ol 2 ýyllyk ösümlik bolup, ýabany kelemden gelip çykýar. Häzirki wagtda hytaý, hindi, italýan, türk, fransuz, ispan we dünýäniň başga-da ýurtlarynyň aşhanalarynda giňden ulanylýar.
Çaganyň aň-akyl ösüşi üçin peýdaly önümler
Çaganyň aň-akyl taýdan kadaly ösmegi okuw-terbiýeçilik işinde esasy wezipe bolup durýar. Her bir ýaşda iýmitlenmegiň belli bir kadasy bolşy ýaly, çagalyk döwründe hem bu şeýledir.
Beýiniň peýdasy
Beýi peýdaly häsiýeti ýokary bolan miweleriň hataryna degişlidir. Biziň Türkmenistan ýurdumyzda hem beýi urugyndan adaty beýi görnüşi ösdürilip ýetişdirilýär. Aslynda, beýiniň gelip çykan ýerleri Kawkaz we Ortaýer deňiz kenarýakalary hasaplanýar. Beýi agaç görnüşli we gyrymsy bag bolup, boýy 8 metre çenli ýetýär.
