Kömelek saýlamagy başaryň!
19:18 21.03.2021
Kömelekler meýdanda garyşyk ösýärler. Olaryň zäherli we zähersiz görnüşi bolýar. Kömelekleriň arasynda göze görnüp duran tapawut ýok diýen ýaly, ýöne siňe syn etseň, olary tapawutlandyryp bolýar. Zäherli kömeleklere mahsus bolan käbir aýratynlyklar bar. Kömelegiň sütüni inçeden uzyn, telpejikleri iýilýän kömelekleriňkä garanyňda, ýukarak bolýar, telpejikleriniň aşagyndaky gasynlar biri-birinden daşrak we ýazgyn ýerleşýär, reňki sary, gyzyl, açyk bolýar. Kömelek çöpläniňde, örän ünsli bolmaly.
Olary akyp duran suwuň astynda ýekän-ýekän ýuwmaly. Soňra bişirilmeginiň öňüsyrasy bir gezek gaýnadyp, suwuny dökmeli.
Gara ýollaryň, demir ýollaryň gyrasynda biten kömelekleriň hem, edil zäherli kömelekler ýaly, saglyga howp salýandygyny ýatda saklamaly. Oňa zäherli kömelegiň iýilmegi we iýilýän kömelegiň nädogry taýýarlanmagy sebäp bolýar. Kömelekden zäherlenmäniň ilkinji alamatlary birnäçe sagat geçenden soňra ýüze çykyp başlaýar. Ähli zäherlenmede bolşy ýaly, ilki bilen, garyn boşlugynda güýçli agyry, gaýtarmak we içgeçme peýda bolýar. Şeýle alamatlar ýüze çykandan, lukmana ýüz tutmaly. Eger lukmana ýüz tutman, dert ötüşdirilse, zäherlenen adamyň ysgyndan gaçyp, güýçli derläp, agyz boşlugynda köp mukdarda tüýkülik ýygnanmagyna, ýüreginiň haýal urmagyna, gan basyşynyň pese düşmegine getirip biler. Derdiň agyrlaşmagy netijesinde näsagyň halynyň beterläp, dürli gaýraüzülmelere getirmegi mümkin. Lukmana ýüz tutulanda, bejeriş işleri zäherlenmäniň görnüşine görä geçirilýär. Zäherlenme näçe çalt we öz wagtynda duýulsa, ýüze çykyp biläýjek hadysalaryň öňüni almak ýeňil düşýär. Kömeleklere mahsus bolan ýene-de bir häsiýet adam bedeninde allergiýa (aşa duýgurlyk) döretmegidir. Muňa telpekli kömelekleriň köpeliş tozanjyklary sebäp bolýar.
Kömelegiň örän tiz zaýalanýan azyk önümlerine degişlidigi üçin ol ýyglyp alnandan soň, hatda sowadyjyda hem bir günden artyk saklamak maslahat berilmeýär.
Abadan BERDIÝEWA,
TSG we DSM-niň Saglygy goraýşyň habarlar merkeziniň bölüm müdiri.
Çaganyň aň-akyl ösüşi üçin peýdaly önümler
Çaganyň aň-akyl taýdan kadaly ösmegi okuw-terbiýeçilik işinde esasy wezipe bolup durýar. Her bir ýaşda iýmitlenmegiň belli bir kadasy bolşy ýaly, çagalyk döwründe hem bu şeýledir.
Beýiniň peýdasy
Beýi peýdaly häsiýeti ýokary bolan miweleriň hataryna degişlidir. Biziň Türkmenistan ýurdumyzda hem beýi urugyndan adaty beýi görnüşi ösdürilip ýetişdirilýär. Aslynda, beýiniň gelip çykan ýerleri Kawkaz we Ortaýer deňiz kenarýakalary hasaplanýar. Beýi agaç görnüşli we gyrymsy bag bolup, boýy 8 metre çenli ýetýär.
Nohudyň peýdasy
Nohut — iň gadymy ösümlikleriň biri. Onuň watany günorta-günbatar Aziýa we ýakyn Gündogar hasaplanýar. Ösümlik bu ýerlerde miladydan öňki 7-nji müňýyllykda ösdürilip ýetişdirilipdir. Dünýäde nohudyň 70-e golaý görnüşi belli bolup, olardan diňe iki görnüşi giňden ulanylýar. Ol gök çig görnüşinde we gabykly bişen görnüşinde ulanylýar. Ösümlik beloklaryň ajaýyp çeşmesidir. Onuň 100 gramynda takmynan 25 gram belok bar. Şonuň üçin nohut sagdyn iýmitlenişiň aýrylmaz bölegi hasaplanýar.
Greýpfrut — peýdaly miwe
Greýpfrut tropiki miwelere degişli bolup, onuň watany Barbados adasy hasaplanýar. Ol elmydama ýaşyl öwüsýän agaçda ýetişip, sowuk howany halamaýar. Miwe ýolunmanka daşky görnüşi boýunça üzüme çalym edýär.
Täze jaýyň gurluşygy — peýdaly maslahatlar
Täze jaýyň gurluşygy her bir adamyň durmuşynda jogapkärli we wajyp aladalaryň biri bolup durýar. Jaý gurluşygy köp wagt, zähmet we serişde talap edýär. Bu işde ýyllaryň dowamynda toplanan peýdaly maslahatlar oňat netijeleri berip bilýär.
